Polkadot (DOT) vs Cosmos (ATOM) – Hangisi En İyi Birlikte Çalışabilirliği Sağlıyor?
Şu anda piyasadaki yüzlerce halka açık blok zinciri, farklı teknolojik altyapılar, ERC-20 ve benzeri token standartları, kurallar ve yönetişim modelleri ile çalışmaktadır. Bu nedenle, bir zincirdeki tokenlar ve protokoller, farklı bir zincirdeki merkeziyetsiz uygulamalardan (dApp’ler) yararlanmak için kullanılamaz, iletişim halinde olamaz ve birbiri ile transfer yapamaz.
Blok zincirlerinin birbirleriyle iletişim kuramaması ile sonuçlanan bu birlikte çalışabilirlik eksikliği, aynı zamanda bir sermaye verimsizliği sorunu yaratır. Bu, blok zinciri benimsenmesini de engeller. Geliştiricilerin, uygulamalarını tek bir blok zincirinde oluşturması önerilmez çünkü tek bir ağda hedef kitle daha küçüktür. Bu nedenle geliştiriciler, önce hangi zincir üzerinde çalışacakları konusunda kararsız kaldıkları için yeni hizmetler, protokoller, akıllı sözleşmeler ve dApp’ler yaratmaktan kaçınıyorlar.
Polkadot (DOT) ve Cosmos (ATOM), nihai olarak blok zincirleri arası birlikte çalışabilirliği hedefleyen ama yaklaşımları oldukça farklı olan iki platformdur. İkisinin birbirlerine karşı üstün oldukları taraflar hakkında birçok tartışma olsa da günün sonunda ikisi de endüstri içinde önemli yer arz eder.
Bu içerikte birlikte çalışabilirliğe odaklanan iki blok zinciri Polkadot ve Cosmos Hub’ı inceleyerek karşılaştıracağız.
Polkadot (DOT)
Polkadot’un değer önermesini anlamak için temelleri anlamanız gerekir. Polkadot, blok zinciri platformunu ifade ederken, DOT ise bu blok zinciri içinde kullanılan yerel coin’i ifade eder.
Polkadot nedir ve nasıl çalışır?
Polkadot, diğer blok zincirlerini desteklemek amaçlı geliştirilen bir blok zinciridir. Her bir blok zincirinin bağımsız olarak çalıştığı, diğer blok zinciri sistemleri ile iletişim kurabildiği bir ağdır. Polkadot, kurucu ortak Gavin Wood’un çok çalışması ve fikirler önermesi ile geliştirilmiştir. Bu blok zinciri şu anda Web3 Vakfı tarafından yönetiliyor ve her o da Gavin Wood tarafından kurulan Parity Technologies tarafından geliştirilmiş bir vakıftır.
Polkadot’un teknik dökümanında kripto para endüstrisinin farklı blok zinciri ağları arasında etkileşime izin veren yeni bir sisteme olan ihtiyacı ortaya konmuştur. Özellikle Ethereum ile ilgili sorunlara ve onun büyüme ve ölçeklenme kabiliyetinin düşüklüğüne doğrudan bir çözüm olarak geliştirilen Polkadot’ta Wood, bu sorunu bir hisse ispatı (PoS) doğrulama sistemine dayalı yeni blok zinciri ile çözmeye çalışıyordu.
Polkadot, geliştiricilerin zincirler arası birlikte çalışabilirlik ile doğrudan blok zincirleri oluşturabileceği yerleşik bir altyapı sağlar. Polkadot, Ethereum’da olanın aksine, bir ağ yapısının “temel katmanı” olarak bilinen şeye sahip. Bu, Polkadot Relay Chain olarak bilinir. Bu, Polkadot ekosistemindeki herhangi bir genel blok zincirinin diğeriyle iletişim kurabileceği anlamına gelir.
Geliştiriciler, taban katmanını kullanarak, “parachain” olarak bilinen ağda kendi blok zinciri sistemlerini oluşturabilirler. Bunlar diğer blok zincirlerinden ayrıdır, ancak hepsi Polkadot Relay Chain aracılığıyla aynı kodlama temeli sayesinde birbirleriyle iletişim kurar.
Polkadot’un Avantajları
Polkadot’un en önemli avantajlarından biri, Parity Technologies’in, geliştiricilere projelerine en uygun belirli bileşenleri seçme esnekliği sunan bir Substrate modüler çerçevesine sahip olmasıdır. Polkadot ayrıca, Bitcoin ve Ethereum gibi harici ağlara bağlanmak için köprüler kullanabilir. Polkadot şimdiden 8,5 milyar dolardan fazla değere sahip ve piyasa değerine göre 12. kripto para. Blok zinciri, sürekli olarak daha fazla ağ ile entegre olmayı sürdürüyor.
Polkadot’un Dezavantajları
Polkadot’un dezavantajı, Ethereum’un yaşadığı ölçeklenebilirlik problemlerine çözüm olarak geliştirilen birçok rakibinin olmasıdır. Cosmos’un dışında Avalanche, Tezos, Cardano ve Solana gibi diğer birçok genel amaçlı, akıllı sözleşme, PoS konsensüs mekanizmalı blok zinciriyle rekabet ediyor. Ayrıca Ethereum’un endüstri içindeki büyük etkisini sürdürdüğünü de göz ardı etmemeliyiz.
Polkadot aynı zamanda güvenliği ile öne çıkıyor olsa da daha önce bilgisayar korsanları kod güvenlik açıklarından iki kez yararlandı ve durdurulmadan önce milyonlarca doları çalmayı başardı. Bir başka önemli konu da Polkadot’ta hala sınırlı sayıda parachain’in mevcut olması ve yuvaların açık artırma yoluyla satılmasıdır. Bu, kullanım durumlarının yavaş şekilde artması ile sonuçlanmaktadır.
Cosmos (ATOM)
Cosmos Hub, blok zinciri platformunun ismidir, ATOM ise bu platformun yerel coin’idir.
Cosmos nedir ve nasıl çalışır?
Cosmos, farklı blok zinciri platformlarının birbirleriyle etkileşim kurmasına ve veri alışverişinde bulunmasına olanak sağlamak için geliştirilmiş, DLT teknolojisini benimseyen bir ağdır. Cosmos ekosistemi, yüksek performanslı uygulamalar oluşturmak için en ölçeklenebilir ve işlevleri özelleştirilebilir platform olmayı misyon edinmiştir.
Kendisini “blok zincirlerinin interneti” olarak adlandıran Cosmos, kripto platformlarının karşılaştığı üç ana sorunu çözmek için tasarlanmıştır: ölçeklenebilirlik, birlikte çalışabilirlik ve kullanılabilirlik. Cosmos Ağında kullanılan halka açık blok zinciri, Cosmos Hub’dır. Cosmos Hub, ağdaki tüm diğer blok zincirlerinin oluşturulmasını sağlayan bir ağ geçidi işlevi görür.
Farklı blok zincirlerine bölgeler (zone) denir. Cosmos Ağı içinde her bölge, diğer bölgelerden bağımsız işlevler gerçekleştirebilir. İşlemlerin ve hesapların doğrulanmasından yeni tokenların oluşturulup dağıtılmasına kadar her şey diğer blok zincirlerinden ayrı tutulabilir. Cosmos Hub, her bir blok zincirinin durumunu takip ederek tüm blok zincirlerinin birlikte çalışmasına izin verir.
Cosmos’un Avantajları
Cosmos’un önemli avantajlarından biri, ağı kullanan ve benimseyen yüzlerce büyük çaplı projenin olmasıdır. Ağ üzerinde 300’den fazla uygulama aracılığıyla yönetilen milyarlarca dolar değerinde dijital varlık var. Cosmos ve Polkadot’a bakıldığında, her ikisinin de halihazırda sahip olduğu uygulamaların sayısı kesinlikle etkileyici.
Cosmos Yazılım Geliştirme Kiti (SDK), geliştiricilerin ağda dApp inşa etmesini çok kolaylaştıran “Tendermint” adlı konsensüs mekanizmasının üzerinde güvenli blok zinciri uygulamaları oluşturma sürecini basitleştiren modüler bir çerçevedir.
Blok Zincirleri Arası İletişim, 200’den fazla Tendermint tabanlı blok zincirinin birlikte çalışabilir şekilde etkinliklerini sürdürmesini ve tokenları sorunsuz bir şekilde transfer edebilmeyi sağlar. Bu aynı zamanda zincirler arası mesaj gönderimine de olanak tanır. Cosmos, geliştiricilere daha fazla esneklik, özgürlük ve geliştirme teşviği yaratmak için ağdaki bölgeler arasında isteğe bağlı bir paylaşımlı güvenlik modeli de oluşturmuştur.
Cosmos’un Dezavantajları
Blok Zincirleri Arası İletişim, benimsenmeyi artırıyor olsa da Cosmos Tendermint tabanını kullanmayı tercih eden binlerce proje maalesef ki yok.
Cosmos, birkaç ciddi rakiple savaşmak zorunda. Polkadot, Cosmos ile aynı amacı güden projeler içinde marka bilinirliği ile doğrudan bir rakipken NFT, DeFi ve DAO sektörlerinde Cosmos’tan iddialı birçok blok zinciri projesi var. Ayrıca Avalanche da subnet özelliği ile hem Cosmos hem de Polkadot’a ciddi bir rakip.
Polkadot ve Cosmos’u Benzer Kılan Nedir?
Cosmos ile Polkadot’u karşılaştırırken, birçok benzerlik olduğunu anlayabiliyoruz. Sonuç olarak blok zinciri ağlarını daha birlikte çalışabilir hale getirmeye çalışıyorlar ve bu nedenle aynı sorunları çözmeye odaklanmış durumdalar.
Enerji Verimliliği
Cosmos ve Polkadot, proof of stake mekanizması kullanıyorlar. Bu, proof of work mekanizmasını kullanan nadir blok zincirlerinden önemli ölçüde daha az enerji kullandıkları anlamına gelir.
Madencilik Süreci
Cosmos ve Polkadot’un madencilik süreci enerji yoğun değildir. PoS’ta varlıklarını ekosisteme stake eden kullanıcılar bunun karşılığında staking ödülleri kazanırlar. Aynı zamanda blok zincirinin güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlarlar.
Staking
Varlıklarınızı stake etmek her iki ekosistemde de mümkündür ve yaygın olarak kullanılmaktadır. Ağın işlem yapmasına, bunları doğrulamasına ve en önemlisi ağın güvenliğini sağlamasına olanak tanır. Polkadot doğrulayıcıları, belirlenmiş bir hisse kanıtı (Nominated PoS) mekanizması kullanılarak seçilir. Cosmos Hub, doğrulayıcı seçimi için yetki verilmiş PoS’un bir çeşidi olan bağlı kanıt (bonded proof-of-stake) kullanır. Polkadot NPoS konsensüsü, tüm doğrulayıcıların parachain’ler arasında konsensüste eşit ağırlığa sahip olmasını gerektirir. Ayrıca, doğrulayıcı ödülleri belirli faaliyetlere bağlıdır ve pay büyüklüğüne göre belirlenmez. Bu, ağı daha küçük paylara sahip doğrulayıcıları seçmeye teşvik eder.
Cosmos’ta, stakerlar, ATOM coin kilitler ve paylarıyla orantılı ödüller alırlar. Ayrıca, Cosmos ağında yönetişimden kaçınan hisse sahiplerinin oy hakları diğer doğrulayıcılar tarafından üstlenilir.
Birlikte Çalışabilirlik Problemi
Birlikte çalışabilirlik eksikliğini çözmek için blok zinciri geliştiricileri, blok zincirlerini birbirine bağlamak için çeşitli köprüleme ve zincirler arası çözümler yarattı. Artan sayıda köprüleme çözümü, dApp’lerde gördüğümüz benzer tokenların kafa karıştırıcı durumunun açıklaması. Ethereum’un farklı blok zincirlerine köprülenmiş wETH, cETH, aETH, bETH, cyETH ve benzeri birçok tokenı var. Ethereum kullanıcılarını kendi ekosistemlerine bağlamaya çalışan her blok zinciri ve dApp geliştiricisi, neredeyse alfabenin tüm harflerini tüketti. Aslında zincirler arası çözümler, Ethereum’un DeFi hakimiyetinin yavaş yavaş azalmasının nedeninin bir parçasıdır.
Substrate vs Cosmos SDK
Polkadot ve Cosmos, Substrate (Polkadot için) ve Cosmos SDK (Cosmos için) adlı eksiksiz yazılım geliştirme kitleri sunar. Bu kitlerin amacı, geliştiricilerin kolayca kendi zincirlerini oluşturmaya başlamalarını sağlamak ve yönetişim modülü, kimlik doğrulama modülleri, staking modülleri vb. gibi çeşitli modülleri dahil etmektir.
Bununla birlikte, bu ikisi arasındaki en büyük fark, Substrate’in WASM (Web Assembly) ile uyumlu herhangi bir dili desteklerken Cosmos SDK’nın yalnızca Go dilini desteklemesidir, bu da birincisinin geliştiricilere çok daha fazla esneklik sağladığı anlamına gelir. Her iki ağın da önümüzdeki yıllarda daha fazla özellik ve dil eklemelerini bekliyoruz.
Ethereum, 2020 sonlarında DeFi TVL’de neredeyse tekel iken, bugün TVL’nin yalnızca %55 – %60’ına sahip. Onu Tron, BSC, Arbitrum ve Polygon takip ederken Polkadot ve Cosmos en üst sıralarda yer almıyor. Bu, çok zincirli geleceğin yakın olduğunun bir işareti.
Köprü çözümlerinin birçoğu merkezileştirilmiş ve güvenlik risklerinden muzdarip. Polkadot ve Cosmos burada devreye giriyor. Her iki protokol de üzerinde birlikte çalışabilir blok zincirlerinden oluşan açık bir ağ barındıran bir meta blok zinciri oluşturmaya çalışıyor. Bu, belirli katılımcılar ve sınırlı ölçeklenebilirliğe sahip varlıklar için özel yollar olarak düşünülebilecek zincirler arası çözümlerle çelişir. Polkadot ve Cosmos’un yapmaya çalıştığı şey, daha düşük bir altyapı düzeyinde birlikte çalışabilirlik eksikliğini çözmektir, bu nedenle bazen “Katman-0” çözümleri veya “Blok Zincirlerinin İnterneti” olarak anılırlar.
DOT ve ATOM Geçmiş Fiyatlar
DOT, Ağustos 2020’de açık piyasaya girdiğinde yaklaşık $3,01 fiyatındaydı. 2021’de piyasanın geri kalanı gibi birden fazla kez rekor kıran DOT coin, 4 Kasım 2021’de $55 fiyatı ile ATH’ye ulaşmıştır. 30 Aralık 2022’de $4,252 ile geçtiğimiz ayı piyasasının dibini gören DOT coin, yıl başından bu yana %63 değer kazanmış ve $7,09 fiyatına ulaşmıştır. Bu, ATH seviyesinden hala %87 uzakta olduğu anlamına gelir.
ATOM coin ise Şubat 2019’da $2,75 fiyatı ile açık piyasada işlem görmeye başlamıştır. 2021 ve 2022’de altı farklı zamanda peak yapan ATOM fiyatı, 20 Eylül 2021’de gördüğü $44,70 fiyatı ile rekor kırmıştır. Ocak 2022’de de bu fiyata çok yakın bir noktaya ulaşmayı başaran ATOM coin, 18 Haziran 2022’deki $5,665 fiyatıyla dibi görmüştür. ATOM fiyatı son 2 ayda %51 yükselmiştir ve şu anda $13,59’dır.
Cosmos vs. Polkadot: Hangisi daha iyi yatırım?
Daha iyi bir yatırım söz konusu olduğunda DOT ile ATOM arasında ayrım yapmak zordur. Bu nedenle, birini tamamen dışlamak zordur. Muhtemelen, kripto dünyası belirli ekosistemlerin diğerlerinden çok daha hızlı geliştiğini görecek, ancak bu, bazı ekosistemlerin yerinde sayacağı anlamına gelmiyor. Polkadot’ta sınırlı sayıda “parachain” var, ancak bunu büyütmek için çalışıyorlar. Belirli kullanım senaryoları, Polkadot’un kullanım alanlarının artarak daha niş bir kripto olabileceğini gösteriyor.
Öte yandan Cosmos’un şu anda muhtemelen hafif bir avantajı var. Herhangi bir kripto projesinde olduğu gibi Cosmos, benimseme açısından gidecek yola sahip. Cosmos ve Polkadot, en iyi birlikte çalışabilirlik sağlayan projeler arasında en çok tartışılan iki proje olmayı sürdürecek.
Bu nedenle, Cosmos ve Polkadot gibi projeler şu anda kripto dünyasının önemli bir parçası. Hâlâ kriptonun “Vahşi Batı”sındayız, bu nedenle uzun vadede kazananları seçmek zor. Her ikisi de ciddi sorunlara çözümler üzerinde çalıştığından, uzun vadeli bir yatırımcıysanız muhtemelen portföyünüzde her ikisine de sahip olmak en iyisidir.
Son Düşünceler
Farklılıklara rağmen, her iki platform da mevcut bir numaralı akıllı sözleşme blok zinciri olan Ethereum’a hızlı, uygun maliyetli, ölçeklenebilir bir alternatif sunmayı amaçlıyor. Her biri, Web3 ortamının temellerini oluşturan çeşitli merkeziyetsiz protokoller ve hizmetlerden oluşan bir ekosisteme ev sahipliği yapar.
Birlikte çalışabilirlik hala bir sorundur ve tüm blok zincirlerinin faydalarını ve benzersizliğini en üst düzeye çıkarmak için gereklidir. Yukarıda saydıklarımızı göz önünde bulundurursak, Polkadot ve Cosmos gelecekte çok büyük bir rol oynayabilir. Her durumu ele alan bir kazanan olmayabilir, ancak protokoller tarafından bu birlikte çalışabilirlik protokollerinin ilerlemesini ve benimsenmesini şimdiden görebiliriz.
Feragat: Sunulan bilgiler piyasa koşullarına tabidir ve yazarın kendi görüşünü içermektedir. Kripto para birimlerine yatırım yapmadan ve yukarıdaki bilgileri takip etmeden önce lütfen “kendi” piyasa araştırmanızı yapın. Ne yazar ne de yayın (btcmagazin.com) mali kayıplarınız için herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
Bizi twitter, telegram, instagram ve linkedin kanallarımızdan takip edebilirsiniz.
