Ripple (XRP) vs Stellar (XLM) – Hangisi Daha İyi?
XRP ve Stellar, benzer özelliklere, büyük topluluğa ve gelişmiş köklere sahip iki blok zinciri projesidir. Platformların ikisi de global ödeme sistemi olmaya odaklanmış olsa da her birinin kendi özel amaçları için benzersiz işlevleri mevcuttur. XRP’nin odaklandığı kısım bankalar ve finansal kurumlarken XLM ise bireylere ve kurumsal müşterilere öncelik tanır. XRP’nin geliştirici şirketi Ripple’ın SEC ile hala sürmekte olan bir davasının olduğunu unutmamak gerekir.
XRP Nedir?
Eskiden Ripple olarak bilinen, daha sonra şirketin isminden ayrışmak için XRP olarak yeniden adlandırılan bu kripto para, herkesin kullanabileceği, kısmen merkeziyetsiz ve halka açık bir blok zinciri ağıdır. XRP Ledger isimli blok zincirine sahip olan kripto, sınır ötesi ödemeler ve forex uygulamaları gibi çeşitli alanlara odaklanmıştır.
Kriptoyu geliştiren şirketin ayrıca RippleNet isimli farklı bir özel ağı daha vardır. RippleNet, finansal kurumları ve bankaları birbirlerine verimli bir şekilde bağlamak için tasarlanmış bir ağdır. Ripple’ın ODL (On Demand Liquidity) ürününü kullanarak XRP Ledger’daki likiditeye erişebilen RippleNet, hükümetlerin yüklü miktarda para transferlerine aracılık eder. Ekosistem içinde XRP Ledger’ı ve diğer ürünleri teşvik eden, XRP Ledger Foundation isminde kâr amacı gütmeyen bir kuruluş da vardır.
XRP, merkezi bankacılık sistemine hizmet etmek amacıyla tasarlanmıştır. Bu onun merkeziyetsiz finansı ve eşler arası işlemleri ana odak noktası haline getiren kripto para dünyasından biraz dışlanmasına sebep olmuştur. Ripple Net katılımcıları arasındaki uluslararası finansal işlemleri kolaylaştırmak için özel olarak tasarlanmış küresel bir ödeme ağı olan Ripple, genellikle bankalara hizmet vermektedir. Ancak havale ağı, döviz bozdurma ağı ve brüt ödeme sistemi gibi özellikler, Money Gram gibi başka önemli finansal aktörlerin de Ripple kullanmasını sağlamıştır.
Stellar (XLM) Nedir?
İlk ismiyle Stellar Lumens, tıpkı XRP gibi sınır ötesi transfer işlemlerini kolaylaştırmak için geliştirilmiş bir blok zinciri ağıdır. Stellar da finansal kurumlar ve bankalarla çalışıyor olsa da önceliği kurumsal müşterilerdir. Stellar Geliştirme Vakfı (SDF) isimli kâr amacı gütmeyen kuruluş tarafından desteklenen proje, stratejik ortaklıklarını ve ekosistemini geliştirmeye devam etmektedir.
Stellar’ın Ripple ile benzerliği, her iki projede de yer alan Jed McCaleb isimli geliştirici ile de alakalıdır. 2012 gibi oldukça erken bir tarihte başlatılan Ripple (XRP), piyasanın bankacılık odaklı ilk kripto parasıydı. Aslında 2009’da yaratılan Bitcoin‘in eşler arası işlem sisteminin aksi yönünde hizmet vermeyi hedefleyerek piyasaya giren Ripple, bir yandan eleştirilse de diğer yandan çok uzun süre en değerli 10 kripto para içinde yer aldı.
Yine de Ripple, blok zinciri teknolojisinin erken benimsenmesine oldukça yardımcı oldu. Ripple platformunda kripto paralar, fiat para birimleri ve emtialar da dahil olmak üzere çok sayıda token destekleniyor. Özel sektöre ait kâr amacı gütmeyen şirketin ve platformun geliştirmelerine Ripple Foundation üyeleri ve geliştirme ekibi karar veriyor.
Ripple Kurucuları
Ripple konsepti Ryan Fugger tarafından tasarlandıktan sonra Chris Larsen ve Jed McCaleb tarafından yönetildi. McCaleb aynı zamanda eski Mt.Gox kripto borsasını kuran kişidir. Larsen ise birçok başarılı FinTech girişiminin kurucusudur. David Schwartz ve Arthur Britto da projenin geliştirilmesinde rol oynayan kişilerdi. Piyasaya OpenCoin ismiyle giren proje, hemen sonra Ripple olarak yeniden markalaşmıştı.
Stellar’ın Kurulması
Bir süre sonra geliştiriciler arasında fikir ayrılıkları oluşmaya başladı. Özellikle McCaleb, projenin gidişatı hakkında farklı fikirlere sahipti. Projeden 2 sene sonra 2014’te ayrılan McCaleb, Stellar Lumens isimli kendi uluslararası ödeme ağını başlattı. Jed McCaleb, kendisine ait milyarlarca XRP coin’i de Ripple’da bırakmıştı. Özellikle bu durum, Ripple ile Stellar arasındaki rekabeti körükledi. McCaleb’in XRP’lerini satarak XRP’nin piyasa değerini düşürmesinden endişelenen Ripple’a karşı McCaleb ise dava açarak cevap verdi.
2014’te McCaleb ve Joyce Kim tarafından ortaklaşa kurulan Stellar Lumens, birkaç değişiklik dışında Ripple ile çok benzer işlevlere sahiptir. Platformun hizmet coin’i XLM, kurumsal müşterilerin her türlü paranın dijital temsillerini oluşturması, göndermesi ve ticaretini yapması için yollar sağlamak amacıyla piyasaya sürüldü.
Stellar, erken aşamada yüksek fon toplamayı başardı. WordPress kurucusu Matt Mullenweg, Stripe CEO’su Patrick Collison, AngelList kurucusu Naval gibi isimlerden yüksek fon toplayan Stellar, bu sayede kısa sürede sektörde ismini duyurdu.
Konsensüs Mekanizmaları
İki proje, iki farklı ve benzersiz konsensüs mekanizmasına sahiptir. Önce Stellar’ı inceleyerek başlayalım.
Stellar Konsensüs Protokolü (SCP)
Stellar Konsensüs Protokolü ilk olarak 2015’te David Mazieres tarafından yayınlandı. Bu protokol, ağın güvenlik ve performanstan ödün vermeden nasıl merkeziyetsiz kalabileceğini ortaya koyuyor. Blok zincirinin durumunu doğrulamak için hash ailelerinin ve dijital imzaların bir kombinasyonuna dayanan mekanizma, herkesin arşivleyici düğüm ve doğrulayıcı olmasına açıktır.
SCP, son derece düşük gecikme ile çalışmaktadır. Ağ, +1000 TPS’ye kadar stres testine tabi tutulup başarılı olmuştur. Test esnasında ağda 1 milyar hesap çalıştırılmış ve çeşitli işlemler yaptırılmıştır. Stellar, kurumsal müşterilerin uluslararası işlemler gerçekleştirebilmeleri için güvenli bir araç olmuştur.
Ripple Konsensüs Mekanizması
Ripple konsensüs mekanizması, altı farklı bileşenin birlikte çalışması ile işler. Ripple Server yazılımı sunucular tarafından çalıştırılır, dağıtılmış bir defter vardır, bir son defter vardır, bir defter ve bir de açık defter vardır. Üç farklı defter, verilerin girildiği, işlendiği ve onaylandığı adımları temsil eder. Mekanizmada bir de Benzersiz Düğüm Listesi (Unique Node List – UNL) vardır. Burada, doğrulama esnasındaki sunucu sorgusu yapılır. Ripple Protokol Konsensüs Algoritması (RPCA), ağın validasyonunu ve uyumunu sağlamak için düğümler tarafından sürekli olarak uygulanmaktadır.
Ripple’ın dağıtılmış defteri çok yüksek ölçeklenebilirliğe sahiptir. XRP Ledger, saniyede yaklaşık 1500 işlem gerçekleştirebilir. Ölçeklenebilirliğin yüksek olması, 0,000004 USD gibi inanılmaz düşük ücretlerle işlem yapılabilmesini sağlar.
Stellar’ın Ortaklıkları
Stellar, hem dünyanın finansal ödeme otoriteleri VISA ve Tala ile, hem de USDC’nin arkasındaki iki şirketten biri olan Circle ile işbirlikleri yapıyor. Bu ortaklıklar, kullanıcıların sınır ötesi işlemler yapmalarını ve itibari para birimleri ile kripto hizmetlerine erişmelerini sağlayacak stablecoin ve cüzdan geliştirme projelerini içeriyor.
Stellar bankalar tarafından da kullanılabilse de, ekip protokollerini gelişmekte olan dünyaya hedefliyor. Buradaki fikir, Stellar’ı kullanarak, sıradan vatandaşlar ve daha fakir ülkelerden kuruluşların, sadece birkaç saniye içinde neredeyse hiçbir ücret ödemeden uluslararası para transferi yapabilecek olmalarıdır. Stellar protokolü, yeterli etkinlik varsa doğrudan iki itibari para birimini de değiştirebilir; ancak bu mümkün değilse, ikisini birbirine bağlamak için Lümenleri kullanabilir.
Tokenomi
Stellar, enflasyonist bir kripto para birimidir. Bu, protokolünün bir parçası olarak yerleşik bir enflasyon mekanizmasına sahip olduğu anlamına gelir. Basitçe söylemek gerekirse, mekanizma Stellar ağındaki ücretlerin dolaşıma geri dönüştürülmesini içeriyor ve bu da XLM coin sayısını yılda %1 oranında artırıyor. Bu, deflasyon mekanizmalarını çalıştıran XRP dahil olmak üzere en iyi kripto para birimlerinin çoğundan farklıdır.
Peki bu, Stellar’ın XLM’sini daha az değerli yapar mı? Stellar protokolündeki enflasyon, kullanıcılara yeniden dağıtılır. Stellar’ın düşüncsi, enflasyon mekanizmasının coinleri elde tutulmak yerine harcanmasını sağlayacağı ve böylece ağın amaçlanan işlevine daha iyi ulaşmasını sağlayacağı şeklindedir.
Yukarıda belirtildiği gibi XRP, deflasyonist kripto olması nedeniyle Stellar’dan farklıdır. Bir XRP hesabı, bir rezerv ücreti gerektirir. Bu, hesapta minimum miktarda XRP tutulması anlamına gelir. Hesaplar kapatılamaz, dolayısıyla her yeni hesap açılışında bu rezerv ücretleri etkin bir şekilde tedavülden kaldırılır. Her işlemde çok çok az miktarda XRP de yakılır, bu da teoride XRP kıtlığının zaman geçtikçe artması anlamına gelir.
XRP coin’ler ağa doğrudan Ripple Labs tarafından da sağlanır. Firma emanet olarak büyük miktarda XRP bulunduruyor ve ticari işlemleri kolaylaştırmak için her ay 1 milyara kadar token çıkarıyor ve kullanılmayan XRP’ler tekrar emanete alınıyor. Bu, kripto paraların çoğunun çalışma şeklinden çok farklı ve XRP’nin gerçekten merkeziyetsiz bir kripto para birimi suçlamalarına yol açıyor.
XRP ve XLM Benzerlikleri
- Uluslararası transferler için mükemmel
- Her ikisi de dağıtılmış defter teknolojisi (DLT) kullanıyor
- Her ikisi de Jed McCaleb’in ortaklığında kuruldu
- Madenciliğe izin verilmez – özel düğümler
- Anında ve neredeyse ücretsiz işlemler
- Geliştiriciler dolaşımdaki arzı kontrol eder
XRP ve XLM Temel Farklılıklar
- Her iki blok zinciri de madencilikten ve yüksek enerji tüketiminden kaçınır, ancak farklı mutabakat mekanizmalarına sahiptir.
- Stellar, herkesin açık kaynak ile app inşa etmesine izin verirken, Ripple bağımsız bir platformdur.
- Her iki ağ da doğrulayıcıları yerel coin ile (zincire bağlı olarak XRP veya XLM) ödüllendirir.
- Stellar, bireyleri hedef alırken, Ripple finansal kurumlarla ekip oluşturmaya çalışıyor.
- Stellar kar amacı gütmeyen bir kuruluştur, Ripple ise özel bir şirkettir.
Harvard Raporuna Göre XRP ve Stellar (XLM) Geleceğin Ödeme Sisteminin Bel Kemiği Olacak
Harvard raporu, Ripple ve Stellar’ın dünya çapında CBDC’lerin daha hızlı yerleşimini nasıl kolaylaştırabileceğini açıklıyor. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Ripple ile büyük bir savaşa girse de, diğer piyasa oyuncuları bu blok zinciri ağında büyük değer görmeye devam ediyor. Harvard Üniversitesi kısa süre önce ABD Dijital Doları’nın gidişatı hakkında bir rapor yayınladı.
Raporda, yazar Jayesh Mehta, blok zinciri teknolojisinin itibari para birimlerini dijital formatta işleyecek kadar olgunlaştığından bahsediyor. İlginç bir şekilde, rapor ayrıca Ripple ve Stellar Lumens gibi blok zinciri ağlarının uluslararası işletmeler için tercih edilen seçenek haline gelirken artan bir kabul gördüğünden de bahsediyor.
Ayrıca rapor, bu iki blok zinciri platformunun yapay zeka ve makine öğreniminin gücünden yararlanırken dünya çapında anında CBDC anlaşmalarını nasıl kolaylaştırabileceğini açıklamaya devam ediyor. Bu süreç aynı zamanda makine öğrenimi kontrollü bir forex arabirimini de içerir. Yazar, fon transferi zinciri için yedi adımlı otomatik sürecin tamamını açıklıyor.
- Gönderici, işlemi itibari para biriminde başlatır, özel anahtarı alır ve alıcıya verir.
- Platform, anında dönüştürmeyi veya ileri tarihli dönüştürmeyi seçer ve makine öğrenimi odaklı forex platformuna talimatlar verir.
- Talimatlara göre, forex arayüzü itibari parayı XRP veya XLM’ye çevirecektir.
- Makine öğrenimi kontrollü akıllı sözleşme talimatları yürütür.
- Forex arayüzü kriptoyu alıcıya gönderecektir. Blok zinciri, değişmezliği ve doğrulama sürecini yönetecektir. Yürütme, makine öğrenimi uygulanmış akıllı sözleşmelerle gerçekleştirilecektir.
- Alıcı, gönderen tarafından gönderilen özel anahtarları kullanır ve XLM veya XRP coin’i olarak tutarı alır.
- Alıcı, kriptoyu anında veya ileri bir tarihte kendi seçtiği itibari paraya çevirebilir.
Dünyanın dört bir yanındaki büyük ekonomiler, merkez bankası dijital para birimlerini (CBDC’ler) piyasaya sürmeye hazırlanıyor. Ancak birçok uzman, merkez bankalarının CBDC altyapısını sıfırdan oluşturmak yerine, anlık ödeme ihtiyaçlarını karşılamak için mevcut altyapıdan yararlanabileceğine inanıyor.
En son rapora göre Stellar Lumens blok zinciri, dünya çapındaki CBDC’ler için temel katman görevi görebilir. Stellar Lumens CEO’su Denelle Dixon, geçtiğimiz günlerde CBDC’lerini başlatmak için savaştan zarar görmüş Ukrayna ülkesiyle çalışmaya istekli olduklarını belirtti.
Ayrıca Stellar, XRP ile birlikte ISO 20022’nin bir parçası haline geldi ve bu da onları CBDC’ler için uygun ve uyumlu hale getiriyor. Ayrıca Harvard Üniversitesi raporu, CBDC’lerin stablecoin’lerle birlikte çalışabileceğini ve XRP ve Stellar’ın bu tür işlemleri kolayca halledebileceğini belirtiyor.
Ek olarak Ripple, ODL çözümünü şimdiden 40’tan fazla ülkeye genişletiyor. XRP, dünya ekonomilerine yetecek altyapıya sahiptir.
Ripple, SWIFT’in yerini alacak mı?
XRP ve XLM gibi kripto paraların sınır ötesi transferler yapmak için mevcut endüstri standardı SWIFT’ten çok daha ucuz ve daha verimli bir araç sunduğu görülüyor. Nihayetinde bankaların bu tür işlemler için blok zinciri teknolojilerini benimseyip benimsemediğini zaman gösterecek, ancak şu ya da bu şekilde Ripple’ı benimsemiş olan finansal kurumların bile birincil uluslararası transfer aracı olarak hala SWIFT’e güvendiğini belirtmekte fayda var.
XRP ve XLM – Hangisi Daha İyi Yatırım?
Hangi projenin daha iyi bir yatırım olduğu konusunda, herkese uyan tek bir cevap yok. Her iki firma da bazı etkileyici stratejik ortaklıklar kurmayı başardı ve her iki projede de şu anda sürmekte olan birçok pilot program var. Bu nedenlerle, her iki kripto da uzun vadeli yatırım olarak değerlendirilebilir.
XRP ve XLM’nin temellerine bakıldığında, her iki coin’in de büyük bir potansiyele sahip olduğu açık olmalıdır. Bununla birlikte, kripto para piyasasına aşina olan herkes muhtemelen teknik olarak en gelişmiş kripto paranın en iyi yatırım fırsatı anlamına gelmediğini bilecektir.
2023’te XLM veya XRP’ye yatırım yapmayı planlıyorsanız, her bir kripto paranın potansiyelini ölçmenin en iyi yollarından biri, önceki fiyat hareketlerine bakmaktır. Elbette, her iki coin için piyasa duyarlılığı hakkında bir fikir edinmek için önde gelen analistlerin tahminlerine de bakabiliriz.
Kripto paralara yatırım yapmayı planlıyorsanız, muhtemelen piyasanın oldukça volatil olduğunun farkındasınızdır. Bu hem XRP hem de XLM için geçerlidir, özellikle devam eden SEC davası varken. Bu nedenle, herhangi bir kriptoya yatırım yapmak yüksek derecede risk taşır. İster XLM’ye, ister XRP’ye veya her ikisine birden yatırım yapın, yasal işlemleri dikkatle izlemeniz ve yatırım stratejinizi buna göre ayarlamanız gerekecektir.
Ripple ile SEC Davası
Ripple’ı bir yatırım aracı olarak düşünüyorsanız, muhtemelen SEC ile devam eden davasının farkındasınızdır. Doğal olarak, bunun XRP fiyatı üzerinde önemli bir etkisi olabilir. XRP fiyatı düşerse, 2020’deki ilk karardan sonra olduğu gibi, gelecekte toparlanma şansı her zaman vardır. Alternatif olarak, olumlu bir sonuç, XRP’nin 2024 yılına kadar rekor fiyatlara ulaşmasını sağlayabilir.
Son Düşünceler
Stellar ve Ripple, uluslararası ödemeler ve yüksek işlem hızları/maliyetleri ile ilgili sorunları çözmeyi hedefliyor, ancak bunlara farklı şekillerde yaklaşıyorlar. Herkes uygulama oluşturmak için ağdan yararlanabileceğinden Stellar, kullanım durumlarıyla ilgili olarak daha fazla potansiyele sahiptir. Bununla birlikte Ripple, birçok bankayı bünyesine kattığı için bankalar için daha iyi tercih olmuştur. Her ikisi de farklı kitlelere hitap ettiğinden, net bir kazanana karar vermek neredeyse imkansızdır. Günün sonunda, desteklemeyi seçtiğiniz blok zinciri, kendi motivasyonlarınıza ve hedeflerinize bağlı olacaktır.
Feragat: Sunulan bilgiler piyasa koşullarına tabidir ve yazarın kendi görüşünü içermektedir. Kripto para birimlerine yatırım yapmadan ve yukarıdaki bilgileri takip etmeden önce lütfen “kendi” piyasa araştırmanızı yapın. Ne yazar ne de yayın (btcmagazin.com) mali kayıplarınız için herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
Bizi twitter, telegram, instagram ve linkedin kanallarımızdan takip edebilirsiniz.
