Ethereum Dencun Upgrade Nedir? Layer-2’lere Katkısı Ne Olacak?

Ethereum geliştiricileri, 13 Mart 2024’te Ethereum mainnet’te yayına girmesi planlanan “Dencun” adlı büyük bir ağ yükseltmesi üzerinde yoğun bir şekilde çalışıyor. Bu yükseltme, Ethereum’u geliştirmeyi amaçlayan beş farklı Ethereum İyileştirme Teklifinden (EIP) gelen iyileştirmeleri bir araya getiriyor. Ethereum’un ölçeklenebilirliği, güvenliği ve performansı bu yükseltme ile birlikte iyileşebilir.

Ethereum topluluğu, tüm Ethereum ekosistemini güçlendirme potansiyeline sahip olduğu için bir yıldan fazla bir süredir Dencun yükseltmesini sabırsızlıkla bekliyordu. Bu makalede Dencun yükseltmesinin tam olarak neyi gerektirdiğini, Ethereum’a ve ekosistemdeki özellikle Layer-2 projelerine nasıl fayda sağladığını ve hangi kripto paraların en fazla kazanç sağlayacağını ayrıntılı şekilde inceleyeceğiz. 2024’te Ethereum’a gelecek en önemli olaylardan biri hakkında kapsamlı bilgiye sahip olacağız.

 

Dencun Yükseltmesi nedir?

Detaylara girmeden önce ilk olarak “Dencun” isminin nereden geldiğini açıklayalım. Kuğu takımyıldızındaki en parlak yıldız olan “Deneb” ile Meksika’nın ünlü sahil beldesi “Cancun”un birleşimi ile Dencun ismi elde edildi. Ethereum geliştiricileri, bu yükseltmenin getirmeyi amaçladığı ilerlemeyi ve eğlenceyi temsil etmek için bu iki kelimeyi bir araya getirdi.

Dencun yükseltmesi özünde beş ayrı Ethereum İyileştirme Teklifi (EIP) içeriyor. Bunlardan en dikkate değer olanı, verimliliği önemli ölçüde artırabilen ve Optimism ve Arbitrum gibi Katman 2 rollup’ların maliyetlerini azaltabilen yeni bir tür “blob” işlemi sunan EIP-4844’tür.

 

Blob İşlemleri Yoluyla Proto-Danksharding

“Proto-Danksharding” olarak adlandırılan EIP-4844, toplamaların büyük miktardaki işlem verilerini geçici olarak işaretçi düğümlerinde yaşayan “bloblar” içinde depolamasına olanak tanır. EIP-4844 hakkında detaylı bir açıklama makalesini bundan bir sene önce “Ethereum İyileştirme Önerisi EIP-4844 Nedir? Ethereum Ölçeklendirmesini Artırır mı?” başlığı ile paylaşmıştık. Bloblar, pahalı “çağrı verileri”nde veri depolamaya yönelik mevcut yönteme göre büyük bir gelişmedir. Rollup’lar (toplamalar), blobları kullanarak her toplu işte çok daha fazla işlemi onaylayabilir ve aynı zamanda genel maliyetleri azaltabilir.

Bunun iki temel faydası var. Birincisi, saniyede çok daha fazla işleme izin vererek Ethereum’un genel ölçeklenebilirliğini büyük ölçüde artırıyor. İkincisi, kullanıcıların bugün Ethereum’u kullanmak için ödemek zorunda oldukları yüksek “gas ücretlerini” azaltıyor. Bunların her ikisi de Ethereum’un yaygın olarak benimsenmesini engelleyen sorunlar.

 

Ek Güvenlik ve Verimlilik Geliştirmeleri

Dencun’da bulunan diğer EIP’ler de Ethereum ağının temel yönlerini güçlendirmeyi amaçlıyor:

EIP-4788, fikir birliği ve yürütme katmanları arasındaki iletişimi geliştirerek genel ağ güvenliğini artırır.

EIP-6780, potansiyel akıllı sözleşme güvenlik açıklarını düzeltmek için SELFDESTRUCT işlevini revize ediyor.

EIP-5656, akıllı sözleşmeler kapsamında daha verimli bellek kopyalama için yeni bir işlem kodu sunarak performanslarını artırır.

Toplu olarak bu değişiklikler, verilerin Ethereum’da nasıl hareket ettiğini optimize ederken mevcut zayıflıkları da bir ölçüde ortadan kaldırıyor. Ethereum bu sayede boğa piyasasını daha iyi destekleyebilecek daha güçlü, daha ölçeklenebilir bir blok zinciri haline gelebilecek.

 

Staking ve Kullanıcılara Faydaları

Dencun, teknik iyileştirmelerinin yanı sıra kullanıcı deneyimini geliştirmek için de adımlar atıyor:

EIP-7044, staking’den gönüllü çıkış hususlarını ele almaktadır.

EIP-7045, doğrulama dahil etme süresi penceresini uzatarak stake etme sürecini daha sorunsuz hale getirir.

Bu EIP’ler stake yapanlara daha fazla esneklik ve kontrol sağlar. Yükseltme, bir bütün olarak Ethereum’da işlem yapmayı ve ağa katılmayı bir yükten ziyade bir keyif haline getirmeyi amaçlıyor. İşlemlerin katlanarak daha ucuz ve daha hızlı hale gelmesiyle birlikte, ana akım benimseme için kapılar daha da genişlemiş olacak.

 

Dencun’dan En Çok Hangi Projeler Yararlanacak?

Dencun’un blok zincirine hangi değişiklikleri getirdiğini anladığımıza göre, hangi kripto para projelerinin ve sektörlerinin büyük fayda elde edeceğine bakalım. Artan ölçeklenebilirlik ve azalan maliyetler, Ethereum ekosisteminde yeni fırsatlar yaratacak.

 

Arbitrum ve Optimism Gibi Katman 2 Çözümleri

Katman 2 protokolleri, Ethereum’un ölçeklenebilirlik sorunlarına önde gelen çözümlerdir. İşlemleri zincir dışında gerçekleştirerek her saniye yüzlerce ila binlerce fazladan işlemi işleyebilirler. Dencun’un blob işlemleri, daha düşük gas maliyetleriyle daha büyük parça boyutlarına izin vererek bu Katman 2’leri hızlandıracak.

Arbitrum, Optimism, ZKSync ve StarkNet gibi projeler, alternatif L1 blok zincirlerine göre büyük bir verim ve maliyet avantajı elde edecek. Ethereum hızla milyonlarca kullanıcıya ölçeklenirken kullanıcı tabanlarının ve TVL’lerin katlanarak büyüdüğünü görebiliriz. Metis, Manta ve Rail gibi ZK odaklı projeleri de yakından takip edin.

 

Katman 2 Veri Kullanılabilirliğiyle Desteklenen Dijital Varlıklar

Katman 2 veri kullanılabilirliği taahhütleriyle teminat altına alınan yeni merkeziyetsiz stablecoin’ler ve diğer dijital varlıklar ortaya çıkıyor. Bu, Ethereum veya Bitcoin gibi popüler coin’lerin stablecoin cinsinden eşdeğerlerini basmalarına ve bu süreçte ticaret ücreti kazanmalarına olanak tanır.

Prism Protocol, AllianceBlock ve Umee gibi projelerin tümü bu modelin kapsamına girmektedir. Dencun’un daha ucuz Katman 2 veri gönderimleri, projelerin teminatlarını ve kârlılıklarını doğrudan artıracak. Bu çerçeveyi kullanarak yeni kripto paraların da piyasaya sürüldüğünü görebiliriz.

 

 

Merkeziyetsiz Borsalar ve Türevler

DEX’ler ve kripto türevleri, yüksek Ethereum gas maliyetlerinden kaçmak için Katman 2’de kendilerine yuva buldu. Dencun bunu daha da güçlendiriyor, bu da 1inch gibi DEX toplayıcıların daha ucuz, daha hızlı takaslar sunabileceği anlamına geliyor.

dYdX ve GMX gibi marjin ticaret platformları daha düşük fiyat sapmaları ve daha yüksek kaldıraç sunabilir. Engeller ortadan kalktıkça kripto türevleri ana akım haline gelebilir. En iyi merkeziyetsiz borsaların popülaritesinin artmasını ve yatırımcılar için yeni yollar açmasını bekliyoruz.

 

Ethereum Staking ve Lending Protokolleri

ETH stake etmek bireysel olarak 32 ETH gerektiriyor ve bu da birçok kullanıcıyı uzaklaştırıyor. Dencun; Lido, Rocket Pool ve Stader gibi miktar sınırı olmadan ETH stake etmeye izin veren protokollerden yararlanıyor.

Ayrıca, daha büyük lending / borrowing hacimleri daha düşük gas maliyetleriyle ekonomik olarak uygun hale geleceği için, Aave, Compound ve Maker’daki borç verme piyasaları da güçlenecek. Ağ üzerindeki faaliyet arttıkça verimler de genel olarak artar.

Staking ve lending’in kitlelere açılmasıyla birlikte ETH ve yeni nesil DeFi’ın benimsenmesi büyük olasılıkla önemli ölçüde artacak gibi duruyor. Ethereum’un eskiye kıyasla daha yüksek erişilebilirliği sayesinde birçok kategoriden token patlama yapabilir.

 

Mainnet Lansmanına Hazırlık

Bir yıldan fazla süren geliştirme ve testlerden sonra Dencun yükseltmesinin 13 Mart 2024’te Ethereum ana ağında başlatılmasına artık sadece birkaç hafta kaldı. Bu noktaya kadar olan yolculuğu, birden fazla test ağında test yapılmasını içeren metodik bir yolculuk oldu.

Değişiklikler ilk olarak Goerli’de uygulandı ve daha sonra Sepolia, Hallesky ve Görli gibi daha yeni test ağlarına aktarıldı. Her başarılı testle geliştiriciler, tüm değişikliklerin ana ağa sorunsuz bir şekilde entegre edileceğine dair daha fazla güven kazandılar.

Geliştiriciler, mainnet lansmanına kadar kalan sorunları çözecek, testleri tamamlayacak ve yükseltme ayrıntıları konusunda topluluğu bilgilendirecek. Ağ geçişleri sırasında borsalar para yatırma/çekme işlemlerini durdurmaya hazırlanacak.

Süreç, Ethereum’un güvenliğe verdiği güçlü vurguyu gösteriyor ve Dencun’un istenmeyen risklere yol açmamasını sağlıyor. Anahtar nihayet kapının deliğine sokulup döndürüldüğünde, kullanıcılar, trader’lar ve geliştiriciler Ethereum 2.0 yeteneklerinin bir fragmanını yaşayabilirler. Bu da Ethereum blok zincirini heyecan verici yeni bir kitlesel benimseme çağına sokabilir.

Mart 2024 lansmanına yalnızca birkaç hafta kalmışken, Ethereum Dencun yükseltmesinin potansiyeli çok büyük. Ethereum geliştiricileri, Layer 2 ölçeklendirmesini hızlandırarak ve maliyetleri düşürerek, uzun süredir bekleyen bir aktivite patlamasının yolunu da açıyor.

Milyonlarca istekli kullanıcı ve geliştirici, daha hızlı, daha akıllı, daha güvenli ve çok daha erişilebilir hale gelen Ethereum ekosistemine katılmaya hazırlanıyor. DeFi, DAO’lar, NFT’ler, oyun ve daha fazlası gibi alanlarda daha önce maliyeti çok yüksek olan fikirler artık çok daha hızlı ve ucuz şekilde gelişebilir.

Sadece Ethereum’un ötesinde, tüm kripto endüstrisi bu katalizör olayıyla yeniden canlanacaktır. Eylül 2022’de kripto kışının en zorlu dönemlerinde gelen The Merge yükseltmesi, tüm Ethereum ekosisteminin canlanmasına önayak olmuştu. Dencun da Ethereum’un açık erişim, izinsiz yenilik ve finansal katılım vaadini herkesin deneyimleyebileceği şekilde gün ışığına çıkaran heyecan verici bir yükseltme olacak. Bu yükseltme, makalede belirttiğimiz takip edilmesi gereken kripto paralar öncelikli olmak üzere tüm kripto piyasasında bir sonraki dev büyüme dalgasını ateşleyecek alev olabilir.

 

Feragat: Sunulan bilgiler piyasa koşullarına tabidir ve yazarın kendi görüşünü içermektedir. Kripto para birimlerine yatırım yapmadan ve yukarıdaki bilgileri takip etmeden önce lütfen “kendi” piyasa araştırmanızı yapın. Ne yazar ne de yayın (btcmagazin.com) mali kayıplarınız için herhangi bir sorumluluk kabul etmez.

Bizi twitter, telegram, instagram ve linkedin kanallarımızdan takip edebilirsiniz.