Cardano vs Solana – Ethereum Katilleri Karşılaştırması
Bilgisayar korsanlığını, verileri değiştirmeyi, dolandırıcılığı ve merkeziliği neredeyse imkansız hale getiren ve verileri merkeziyetsiz olarak depolayan blok zinciri teknolojisi, Bitcoin’in kısıtlı mimarisinin çok ilerisinde. Ethereum’un tanıtarak piyasaya sunduğu akıllı sözleşme özelliği, onun arkasından onlarca blok zincirinin daha bu özelliği sunmasına vesile oldu. Çok iyi bilinen 6 ila 10 arasında blok zinciri olsa da bu içerikte Cardano (ADA) ile Solana (SOL) blok zincirlerini karşılaştıracağız.
Cardano, Solana ve diğer blok zincirleri, yeni bloklar eklendikçe defterlerini büyütmeye ve güvenliklerini güçlendirmeye devam ediyor. Yalnızca yetkili kullanıcıların kendi verilerine erişebilmesini sağlayan platfomlar, herhangi bir üçüncü tarafa ihtiyaç duymadan hız, güvenlik ve merkeziyetsizlik sunarlar. Blok zincirlerinin algoritmaları, veri doğruluğunu ve gizliliğini garantiler.
Bir dağıtılmış defter teknolojisi olan blok zinciri, paylaşılabilir, gerçek zamanlı ve şeffaf veri metodolojisini kullanır. Cardano ve Solana, piyasanın en çok tercih edilen PoS konsensüs mekanizmalı blok zincirlerinden ikisidir.
Cardano Nedir?
Cardano, 2015 senesinde Ethereum’un kurucu ortağı Charles Hoskinson tarafından oluşturulan bir halka açık blok zinciri platformudur. Konsensüs mekanizması hisse kanıtı olan blok zinciri, merkeziyetsiz ve açık kaynaklı bir altyapı sunar. Eşler arası işlemler gerçekleştirmek ve akıllı sözleşmeleri imzalamak için ekosistemin yerel kripto parası ADA kullanılır.
Cardano’nun en büyük misyonlarından biri, dünya çapında geleneksel bankacılık hizmetlerine erişemeyen kişilere DeFi hizmetleri sunmaktır. Optimizasyonu ve ölçeklendirilmesi iyi olan blok zinciri, bilgisayar bilimleri ve şiir ile alakalı tarihi figürleri ağındaki yükseltmeler ve geliştirmelere koyduğu isimlerle onurlandırır.
Cardano aynı zamanda oldukça enerji verimli bir blok zincirine sahiptir. Bitcoin’in başını çektiği Proof of Work konsensüs algoritmalı kripto paraların madencilik işlemlerinin harcadıkları kaynak ve elektrik ile doğaya salınan CO2 miktarı göz önüne alındığında, bir blok zincirinin enerji verimli olması onu rakiplerinin önüne geçirir.
Solana Nedir?
Solana ise hızlı, yenilikçi ve ölçeklendirilebilir bir blok zinciridir. 2017’de Anatoly Yakovenko isimli bir geliştirici tarafından geliştirilen platform, blok zincirinin mümkün olan en iyi şekilde ölçeklendirilebilmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Solana, Proof of Stake fikir birliği mekanizmasını kendine has Geçmiş Kanıtı (Proof of History) metodu ile destekler.
Solana’nın iddiasına göre bu ağda herhangi farklı bir ölçeklendirme çözümü uygulamaya gerek duymadan saniyede 700.000’den fazla işlem gerçekleştirmek mümkündür. Üçüncü nesil blok zinciri mimarisi, dApp’ler (merkeziyetsiz uygulamalar) ve akıllı sözleşmeler geliştirmeyi ve dağıtmayı kolaylaştırmıştır. Solana, Ethereum’dan sonra en kapsamlı DeFi ve NFT teknolojilerini sunmaktadır.
Solana’nın tekrar tekrar yaşadığı kesinti sorunları, ağın ilerleyip gelişmesinde problemler yaratmaktadır. Ağın işleyişini bozan ve saatlerce herhangi bir işlem yapamamaya sebep olan kesintilerin PoH yöntemi dolayısıyla kaynaklandığı düşünülmektedir. Solana bir yandan da rakibi olan diğer blok zincirlerinin neredeyse hepsinden daha merkezi bir yapıya sahiptir.
Çoğu blok zincirindeki node’lar çok fazla sayıdadır ve dünya genelinde birçok farklı noktaya yoğunlaşmıştır. Solana’da ise node sayısı daha azdır, node’lar daha heterojen dağılmıştır ve bir işlemin doğrulanması için daha az validatörün onayına ihtiyaç duyulur. Öte yandan Solana arzında azımsanmayacak kadar büyük bir kısım Solana geliştiricilerinin, ilk yatırımcıların (Sam Bankman-Fried da dahil olmak üzere) ve VC’lerin elindedir. Bu, Solana’nın merkezi şekilde yönetildiği eleştirilerinin şiddetini alevlendirmektedir.
Her şeye rağmen Solana şu anda çok yaygın şekilde kullanılmaktadır. Kalıcı vizyon, yeni teknoloji ve hızlı geliştirme, Solana’yı Cardano’nun önüne geçiren özelliklerden bazılarıdır.
Cardano Özellikleri
Staking
Cardano’nun PoS algoritması, bir node’un blok zincirinde bir blok oluşturup oluşturamayacağını staking mekanizması ile belirler. Bir node’un uzun vadede sahip olarak stake ettiği ADA miktarı, onun gücünü gösterir. ADA’larını stake eden kullanıcıları, işlem ücretlerinden pay alarak ödüllendirilir.
Proof of Stake
Cardano’nun hisse kanıtı konsensüs algoritmasını güvence altına almak isteyen kullanıcılar, ağda bir validatör olmak için ADA’larını stake ederler. Bu sürece katılmak için bir stake havuzu işletebilir veya başka bir havuza dahil olarak staking yapabilirsiniz.
Ouroboros Konsensüs Algoritması
Cardano’nun geliştirdiği Ouroboros konsensüs protokolü, tüm ekosisteme güç sağlamaktadır. İş kanıtı madenciliği yerine hisse kanıtı madenciliğini ilk kabul eden blok zincirlerinden biri olan Cardano, benzersiz Ouroboros protokolüyle devasa bilgi işlem ve hesaplama gereksinimlerinin önüne geçmeyi başardı.
Solana Özellikleri
Tarih Kanıtı (Geçmiş Kanıtı)
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bir blok zinciri node’u yeni bir blok oluşturmak için diğer node’ların fikir birliği oluşturmasını beklemelidir. Çünkü blok zinciri ekosistemlerinin hepsi bir konsensüs yaklaşımı kullanır. Ancak birçok onay almayı beklemek, prosedürün uzamasını ve işlem işleme hızının yavaşlamasını gerektirir.
Solana, Tarih Kanıtı (Proof of History) yaklaşımı geliştirerek ve kullanarak her blok zinciri düğümünün kendi kararlarını verebilmesini ve kendi kayıtlarını paralel şekilde tutabilmesini sağlamıştır.
Ölçeklenebilirlik
Solana’nın rakip blok zincirlerine göre en büyük artısı yüksek ölçeklenebilirliğidir. Platformun temel özelliği olan Cloudbreak, yatay bir ölçeklendirme tekniği olarak işlem girdilerini hızlı bir şekilde işlemek için iyi optimize edilmiş bir veritabanı kullanır. Yatay ölçeklendirme, PoH’ta bahsettiğimiz pararlel kayıt ve paralel onay sürecinin parçasıdır.
Yazılım ve donanım arasında bağlantılar kuran Cloudbreak, diğer blok zincirlerine karşı belirgin şekilde yüksek TPS avantajı sunar.
Bizans Hata Toleransı
Bizans Hata Toleransı yaklaşımı, blok zinciri içindeki arızalı düğümlerin arızaya rağmen çalışmaya devam etmesini sağlar. Proof of History kullanarak düğümler arasında bir iletişim olmadan fikir birliğine varmayı sağlayan BFT, bazı bileşenler çalışmayı durdursa bile sistemin aksaklık yaşamamasını sağlamaktadır. BFT, başlı başına farklı ve hızlı bir bilgisayar sistemidir.
ADA vs SOL karşılaştırması
Kullanım Durumu
Değeri aktarmak için iki kripto arasından ADA’yı seçebilirsiniz. Solana ve Ethereum diğer bağlamlarda daha fazla kullanılıyor olabilir, ancak Cardano’nun amacı, akıllı sözleşmeler ve çok varlıklı defterler kullanarak dApp’lerin oluşturulması için bir platform olarak hizmet etmenin yanı sıra global olarak değer aktarabilmektir. Uyarlanabilir mutabakat metodolojisi, her iki blok zincirinde de hızlı işlem doğrulanmasına da olanak tanır. Kurumsal ve finans sektörlerinde anında, ucuz ödeme gönderme ve alma için Cardano’nun çok sayıda kullanım alanı vardır.
Merkeziyetsiz borsalar ve borç verme uygulamaları söz konusu olduğunda en sık kullanılan platform Solana’dır. Her iki kripto uygulama ekosistemi milyarlarca dollar değerindeki varlıkları destekliyor ama Solana’daki DeFi dApp’i sayısı ve kullanıcı sayısı daha fazla. Ücretlerin düşük olması, hızların yüksek olması ve sıkışıklığın az olması, iki blok zinciri için de göze çarpan noktalar.
Programlanabilirlik
Programlanabilirlik, Cardano’da uzun süredir olmayan çok önemli bir bileşendi. Cardano blok zinciri, 2021’deki Alonzo hard fork’a kadar sadece cüzdanlar arasında değer transferleri için kullanıldı. Bununla birlikte kullanıcılar akıllı sözleşmelerdeki potansiyeli fark ettikçe, Cardano’ya karşı olan ilgi artıyor. Artık DeFi ekosistemi Cardano’ya da geldiğine göre her iki blok zinciri de birbirine rakip.
Solana’da bir akıllı sözleşmeye Program denir. Zincir üzerinde dağıtılan uygulamaları oluşturmak için kullanılan diller, Rust C ve C++ programlama dilleridir. Solana Programları, ayırt edici ve güçlü araçlar oluşturmak için gereklidir. Üçüncü taraf yazılım geliştirme kitlerini kullanarak dApp’ler oluşturabilirsiniz. Blok zinciri teknolojisindeki tek fark, dApp’lerde işlem ve depolama maliyetlerinin kullanıcılar tarafından karşılanmasıdır. Veriler merkezi bir sunucuda değil de blok zincirinde depolandığı için bir depolama maliyeti ortaya çıkmaktadır.
Cardano ve Solana Arasındaki Benzerlikler
Cardano ve Solana arasında benzer olan ne? İkisi de L1, akıllı sözleşme platformları. Her iki proje de geliştiricilerin blok zincirlerinde merkeziyetsiz uygulamalar (dApps) oluşturmasına yardımcı oluyor. Bu da TVL’lerini artırıyor. Ethereum ile karşılaştırıldığında, her iki proje de daha yüksek Saniye Başına İşlemlere (TPS) sahiptir. Ayrıca kullanımları çok daha az maliyetlidir.
Solana’nın Artıları
Düşük Ücretler – Solana, işlem başına yalnızca 0,00025 USD ile inanılmaz derecede düşük gas ücretlerine sahiptir.
Hızlı İşlemler – Solana, piyasadaki en hızlı blok zincirlerinden biridir. Geçmiş kanıtı mekanizması, saniyede 50.000’den fazla işleme ulaşmasını sağlar. Öte yandan, Ethereum ve Bitcoin sırasıyla yalnızca 15 ve 6 işleme ulaşabiliyor.
Geliştirme Kolaylığı – Solana, çok çeşitli kullanımlara sahip popüler bir programlama dili olan Rust’ı kullanır. Bu, yeni geliştiricilerin Solana ekosistemine uyum sağlamasını ve uygulamalar oluşturmasını kolaylaştırır.
Solana’nın Eksileri
Düşük Merkeziyetsizlik – Solana ağında 1.000’in biraz üzerinde doğrulayıcı var. Herkes ağda doğrulayıcı olma potansiyeline sahipken, pratikte bu daha zordur. Bir Solana düğümünü çalıştırmak için gereken bilgi işlem gücü, ortalama bir bilgisayardan çok daha yüksektir ve bakımı her yıl binlerce dollara mal olabilir.
Ağ Kesintileri – Lansmanından bu yana Solana 7 ağ kesintisi yaşadı. Bazıları DDoS saldırılarının sonucuyken, diğerleri ağdaki tıkanıklıktan kaynaklanmaktadır.
Cardano’nun Artıları
%100 Merkeziyetsiz Yönetim – 2021’de Cardano ağı, yerelleşmede yeni bir dönüm noktasına ulaştı. Bu, topluluğun ağdaki tüm blok üretiminden sorumlu olduğu anlamına gelir. Ağın %51 saldırısına uğraması pek olası değildir.
Akademik Araştırma – Cardano ağının yükseltmeleri ve geliştirilmesi, kapsamlı akademik araştırmalara dayanmaktadır. Bu nedenle, ağa getirilen herhangi bir değişiklik, sektördeki en iyi seçenekler arasındadır.
Hydra Scaling – Hydra, Cardano blok zincirinde işlem hacmini önemli ölçüde artırmak için zincir dışı işlemleri destekleyecek bir katman-2 çözümüdür. Hâlâ üzerinde çalışılıyor olsa da, yakında Cardano’yu saniyede 1 milyon işlemin üzerine çıkarabilir.
Cardano’nun Eksileri
Artık Devrimci Değil – Cardano piyasaya sürüldüğünde, çoklu zincir uyumluluğu gibi özellikler hala çok uzaktaydı. Ancak bugün aynı çözümleri sunan birçok başka proje var. Gittikçe kalabalıklaşan bir alan ve Cardano’nun kendisini farklılaştırması zor olabilir.
Yavaş Geliştirme – Cardano birkaç yıldır geliştirilmekte olsa da, hâlâ başlangıç aşamasındadır. Ağın gelişimi yavaştır ve sık görülen gecikmeler, yeni sürümleri geleceğe itmiştir.
Cardano mu yoksa Solana mı Daha İyi?
Şimdilik hangi projenin daha iyi sonuç vereceği konusunda kesin bir cevap yok. Ancak, bazı temel ölçütler açısından her iki projeyi adil bir şekilde karşılaştırabiliriz.
İşlem ücretleri açısından Solana, Cardano’dan daha iyi durumda. Genel bir karşılaştırma şu şekildedir:
- Cardano’nun ücretleri 0,01 USD ile 1 USD arasında değişmektedir.
- Solana’nın ücretleri 0,01 USD’nin altındadır.
Protokol sayısı açısından da Solana üstünlüğe sahip.
- Cardano’nun platformunda bugün itibariyle 14 protokol bulunuyor.
- Solana’nın platformunda bugün itibariyle 91 protokol bulunuyor.
TVL açısından Solana üstün.
- Cardano, 58,0 milyon dolarlık TVL ile 29. sırada yer alıyor.
- Solana, 291,72 milyon dolarlık TVL ile 10. sırada yer alıyor.
TPS açısından Solana öne çıkıyor.
- Cardano’nun saniyede maksimum 250 işlem TPS’si vardır. Bugün, Cardano saniyede yaklaşık 3 işlemlik bir TPS’de çalışıyor.
- Solana’nın saniyede maksimum 65.000 işlem TPS’si vardır. Bugün Solana, saniyede 4.150 işlemlik bir TPS ile çalışıyor.
NFT ekosistemi açısından Solana, Cardano’yu yine geride bırakıyor. NFT hacmi açısından 2022 yılı için sürekli olarak 2. (Ethereum’un arkasında) sırada yer alıyor.
Sürekli çalışma konusunda Cardano’nun üstünlüğü var. Son yıllarda Solana en az 7 büyük kesinti yaşadı. Bu dönemler, Solana zincirinin tamamen kapatıldığı dönemlerdi. Ancak Cardano şu ana kadar böyle bir kesinti yaşamadı.
Cardano ve Solana Arasındaki Farklar Nelerdir?
Aralarındaki en büyük fark, fikir birliği mekanizmalarında yatmaktadır. Cardano, Ouroboros protokolünü kullanır. Bununla Cardano, işlemleri onaylamak için Proof of Stake’i (PoS) kullanabilir. Öte yandan Solana, Kule Bizans Hata Toleransı algoritmasını kullanır. Bu, Solana’nın işlemleri onaylamak için hem PoS hem de Geçmiş Kanıtı’nı (PoH) kullanmasına olanak tanır.
2 proje arasındaki bir diğer fark, piyasa değerlerinde yatmaktadır. Bir kripto yatırımcısı olarak, bir projenin kripto parasına yatırım yapmadan önce piyasa değerini kontrol etmeniz gerekir. Cardano bugün 11,1 milyar dollarlık piyasa değeriyle 9. sırada yer alıyor. Buna karşılık Solana, 4,9 milyar dollarlık piyasa değeriyle 18. sırada yer alıyor.
Unutulmaması gereken bir diğer nokta da staking ödülleridir. Benzer şekilde, bir kripto yatırımcısının tokenlerinin staking ödüllerinden haberdar olması gerekir. $ADA veya $SOL’unuzu stake ederek tokenlarınızdan getiri elde etmenin tadını çıkarırsınız. Bugün, Cardano’nun staking ödülü %3,5 iken Solana’nın staking ödülü %2,9’tur.
Cardano vs. Solana – Kazanan Kim?
Yukarıdaki 6 kritere göre Solana, Cardano’yu 5’inde geride bıraktı. Bir L1’in performansının göstergesi olan bu kriterlere göre 2 projeyi adil bir şekilde değerlendirdiğimizde Solana’nın bugün Cardano’ya göre daha iyi bir proje olduğu sonucuna en azından şimdilik varabiliriz. Cardano, blockchain kullanımının dünyada benimsenmesine yönelik projeler geliştiriyor olsa da bu konuda atılan somut adımlar oldukça sınırlı. Her iki blok zincirinin hedefleri çok iyi olsa da, hedeflerine ulaşma hızları konusunda Solana daha iyi.
Cardano vs. Solana iki farklı kategori altında değerlendirilmesi gereken bir karşılaştırma. DeFi, NFT ve P2E dApp’leri ile ilgileniyorsanız, Solana ekosistemi sizin için en doğru seçimdir.
Kimlik bilgilerinin saklanması, tedarik zinciri yönetimi ve yönetim süreçlerinde blockchain kullanımı gibi kullanım durumlarıyla daha fazla ilgileniyorsanız, o zaman Cardano’ya bakmak muhtemelen daha ilginçtir.
Cardano (ADA) Fiyat Tahmini
Bazı tablolara ve grafiklere bakarak bir fiyat tahmini yapabiliriz. 2023’ün ilk veya ikinci çeyreğinde yeniden başlaması potansiyel boğa rallisi ile birlikte ADA fiyatı 2023 sonunda rekor seviyesi $3,09’a ulaşamasa da $2,43’a kadar yükselebilir.
Solana (SOL) Fiyat Tahmini
Solana için de benzer yorumu yapmak mümkün. FTX’in iflas skandalından sonra %50’den fazla değer kaybederek yara alan Solana, piyasanın genelinin toparlanmasıyla birlikte fiyatını 2023 sonunda $200’a kadar yükseltebilir. Bu, $260’lık rekor seviyeden %30 uzakta kalmak anlamına gelir.
Son Düşünceler
Blockchain teknolojisi, şimdiye kadar yapılan her işlemin çevrimiçi bir defterini tutar. Bu defter için güvenli ve tüm ağ tarafından üzerinde anlaşmaya varılmış bir veri yapısı sağlar. Blok zinciri ağları, defterin bir kopyasını tutar.
İnsanlar kripto paraların yasadışı operasyonlarda kullanılmaları ve onları destekleyen altyapının zayıf olması gibi nedenlerle kripto paraları eleştiri yağmuruna tutuyor. Cardano ve Solana’nın şeffaflık, kullanım alanları, enflasyon direnci ve hızları, popülerliklerinin nedenleridir. Ancak, insanlar bunu sınırlı sayıda uygulamada kullanır. Bu nedenle, blok zincirinin potansiyelini gerçekleştirmek için hala uzun bir yol var.
Sonuç olarak, umarım Cardano ve Solana arasındaki farklar hakkında daha fazla şey öğrenmişsinizdir. Ayrıca bugün hangi projenin daha iyi göründüğüne dair bir genel bakış elde ettiniz. Sizin için orta veya uzun vadeli bir fiyat tahmini eklemiş olsak da bu kesinlikle bir yatırım tavsiyesi değildir.
Feragat: Sunulan bilgiler piyasa koşullarına tabidir ve yazarın kendi görüşünü içermektedir. Kripto para birimlerine yatırım yapmadan ve yukarıdaki bilgileri takip etmeden önce lütfen “kendi” piyasa araştırmanızı yapın. Ne yazar ne de yayın (btcmagazin.com) mali kayıplarınız için herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
Bizi twitter, telegram, instagram ve linkedin kanallarımızdan takip edebilirsiniz.