DeFi Flash Loan (Flaş Kredi) Nedir? Ani Kredi ile Arbitraj Yapılır mı?
Flash krediler, kullanıcıların neredeyse anında bir kredi almasına ve geri ödemesine olanak tanır. Peki flaş krediler nedir, neden onlara ihtiyacımız var ve bu ürün blok zinciri dünyası için iyi mi yoksa kötü mü?
Eğer bir DeFi kullanıcısıysanız, çoğu kredinin aşırı teminat gerektirdiğini muhtemelen biliyorsunuzdur. Kredi puanlarının ve KYC’nin olmaması nedeniyle protokoller, kullanıcıların ödünç alınan miktardan daha fazlasını yatırmasını gerektirerek riski yönetir. Bunun üstesinden gelmek için çalışmalarda yenilikler var ve bir süredir teminat gerektirmeyen bir kredi şekli var.
DeFi’nin en heyecan verici ve karmaşık özelliklerinden biri olan flaş krediler, özellikle günümüzün finansal sistemindeki benzer ürünlerle karşılaştırıldığında, genellikle basitlikleri ve hızlı olmaları nedeniyle tercih edilirler. Ancak birçok kullanıcı da flaş kredilerin inanılmaz derecede riskli olduğuna ve DeFi’de yerlerinin olmadığına inanıyor. Çünkü bu ani kredilerin kötü bir itibarı da var.
Geleneksel bankacılık sisteminde kurumlarla uğraşmak sıkıcı ve yavaştır. Basit bir kredi bazen tonlarca evrak gerektirir ve tüm doğru koşullar yerine getirildiğinde bile en azından bazı masrafların veya sorunların olacağı kesindir. DeFi’a aşina olan çoğu kişi için flash krediler mükemmel bir alternatif gibi görünüyor. Ön teminat gerektirmezler ve herkes herhangi bir sınırlama olmaksızın kredi oluşturabilir. Üstelik kimlik gerektirmeyen tek kredi bu.
Ama dezavantajları da var. Flaş krediler son derece tehlikelidir ve bir numaralı tehlike akıllı sözleşme güvenlik açığıdır. Bu nedenle 2020’de pek çok DeFi yatırımcısı ve protokolü para kaybetti. Bazıları geliştiriciler flaş kredileri tamamen kaldırmak isterken, bazıları bunun geliştirilmeye devam edilmesi gereken bir sistem olduğunu düşünüyor. Geliştirmek onları tamamen yasaklamaktan daha iyi olacaktır.
Eğer flaş krediler olmazsa DeFi kendisini “kendi kendini yöneten banka” olarak adlandıramaz.
Flaş Krediler Nelerdir?
Flaş kredi, Ethereum ağına dayalı merkeziyetsiz finans (DeFi) protokollerinde kullanılan bir tür teminatsız kredidir. Flaş krediler, esasen kendilerine özgü özellikleri olan kredi türleridir. Bankalar ve diğer geleneksel finans kurumları gibi aracılara ihtiyaç duymadan finansal araçları kitleler için daha erişilebilir hale getirmek için genel hareketin bir parçası olarak yaratılan bu ürün, gelecek için izinsiz ve şeffaf bir finansal ekosistem oluşturma sürecinin bir parçasıdır.
Flaş Kredinin Geri Ödemesi Nasıl Olur?
Bir flaş kredinin geri ödemesi, standart kripto kredileri almaya kıyasla tamamen farklı bir süreçtir. Krediyi başarıyla tamamlamak için Aave gibi bir protokolden alınan flash kredinin aynı işlem bloğu içinde iade edilmesi gerekir. Borçlu bunu yapmazsa, orijinal işlem geri alınır.
Sadece gerçek hayatta değil, DeFi’da da kredi ödememek söz konusu değil. Blockchain ağları, zamanında geri ödenmezse kredi işlemini tamamen geri alacaktır. Bir Ethereum İyileştirme Önerisi olan EIP-140 yardımıyla bir flaş krediyi geri alma eylemi mümkündür. Söz konusu EIP, geliştiricilerin ağa önceki bir duruma geri dönmesi talimatını veren bir geri alma işlevi çağırmasını sağlar.
Ani Kredi Kullanım Örnekleri
dYdX ve Aave sayesinde flaş krediler 2020 yılında popülerlik kazanmış olsa da, ilk flaş kredi geçmişi 2018 yılına kadar uzanıyor. O tarihte Marble, mottosunu ‘hızlı kredi’ olarak adlandırdı ve tüm protokolü bir akıllı sözleşme bankası olarak adlandırdı. Günümüzde kullanıcılar, hayatımızı kolaylaştıran ve daha özgür kılan her türlü merkeziyetsiz finansal araç ve araca erişebilmektedir. Kredi çekmek isteyen kullanıcılar hem normal kredileri hem de piyasanın yepyeni flaş kredilerini kullanabilirler. Hızlı kredinin kullanım amaçları nelerdir?
Spesifik olarak, bu kadar kısa sürede geri ödenmesi gereken kredinin nihai hedefleri vardır. Birkaç popüler kullanım durumu şunlardır:
Arbitraj Ticareti
Arbitraj ticareti, bir yatırımcının bir borsada bir varlık satın aldığı ve fiyat farklılıklarından yararlanmak için başka bir borsada sattığı bir süreçtir. Düşükten alıp yüksekten satmak kadar basit olan arbitraj ticareti durumunda, daha yüksek likidite seviyelerinden yararlanmak ve ekstra kar elde etmek için flaş krediler kullanılabilir.
Örneğin, ENS gibi bir kripto para için ciddi bir fiyat farkı tespit ederseniz, bir ani kredi alabilir ve kriptoyu Coinbase’te satmak için Sushiswap’ta satın alabilirsiniz. Daha sonra orijinal flaş krediyi geri ödersiniz ve kârın geri kalanını cüzdanınıza atarsınız.
Adım adım genel strateji şu şekildedir:
- dYdX’ten 1.000 dollarlık bir flash kredi alın.
- Sushiswap’ta ENS satın almak için flash krediyi kullanın.
- ENS tokenları Coinbase’te daha yüksek bir fiyata satın.
- Krediyi ve faizi dYdX’e geri ödeyin.
- Arbitrajdan elde edilen kârların keyfini çıkarın.
Borç Yeniden Finansmanı
Borç yeniden finansmanı, bir kullanıcının düzenli DeFi kredileri oluşturduğu durumlarda sıklıkla kullanılan, flaş krediler için ikinci en iyi kullanım durumudur. Çoğu zaman kullanıcı başka bir platformun aynı krediyi daha iyi faiz oranlarıyla sunduğunu keşfettiğinde önceki krediyi kapatmak amacıyla oradan kredi alır.
Bu senaryoda kullanıcı flaş kredilerin yardımıyla diğer platformu kullanabilir. İlk kredinin faiz oranını (örneğin %15) ödemek ve daha uygun fiyatlı kredi platformunda ikinci krediden %5 faizle borç almak için flaş kredi kullanılabilir. Döngü, flaş kredinin geri ödenmesiyle tamamlanır, ardından kullanıcı elinde daha iyi faiz oranıyla krediye sahip olur.
Krediyi kullanarak ve bir karla ayrılmak için birden fazla akıllı sözleşmeyle etkileşim kurmanın yolları var. Ve kullanıcının ödünç alabileceği fon miktarının bir sınırı olmadığı için, bu karlar inanılmaz derecede yüksek olabilir.
Likidite Sağlarken Kazanılan Miktarı Artırmak
Kar elde etmenin başka bir yöntemi de DEX’te işlem hacmi artırmaktır. İşlem hacmini artırmak için bir kriptonun alım satımını yapmayı içeren bu prosedür geleneksel pazarlarda yasaktır. Borçlu, hızlı bir kredi alıp ardından daha önce başka bir DEX’te likidite sağladığı işlem çiftinde alım satım işlemi gerçekleştirebilir. Bu ticaret, işlem ücretlerinden belirli bir yüzdeyle pay aldığınız işlem çiftinin hacmini artırarak yapay bir faiz seviyesi yaratır. Normalde 10 token ile ödüllendirilecekken 11-12 token ile kâr fırsatı elde edersiniz.
Geleneksel finansta krediler
Hızlı krediler hakkında daha fazla bilgi edinmek için, geleneksel finansta kredilerin nasıl çalıştığını inceleyelim. Çoğu insanın alıştığı iki yaygın kredi türü vardır: teminatsız ve teminatlı. Teminatsız bir kredi, borçlunun herhangi bir teminat vermesi gerekmediği bir kredidir. Bu, borçlunun yararına olsa da, genellikle kredinin üzerine yüksek bir miktar faizi geri ödemeleri gerekir. Hayatımızda tercih ettiğimiz kredi türü çok büyük olasılıkla budur.
Teminatlı bir kredi biraz farklıdır. Borç veren borçludan borcunu geri ödeyememeleri durumunda bir tür teminat sağlamasını ister. Bu durum genellikle daha büyük meblağlar için geçerlidir.
Flaş Kredi Saldırıları
Flaş kredilerin popüler olmasına DeFi kredi verme protokolü Aave öncülük etti. 2020’nin başlarında piyasaya sürüldüğünden beri sıcak bir tartışma konusu olan flaş krediler bir dizi büyük ölçekli DeFi istismarına yol açmak için kullanılmaya başlandı.
Flaş krediler henüz emeklemekte olan bir yenilik olsa da, şimdiden çok sayıda büyük ölçekli saldırı gerçekleşti. Flaş kredilerin bir limiti olmadığı veya herhangi bir teminat gerektirmediği için, önemli bir kâr elde etmek için milyonlarca dolar değerinde ETH ödünç almak mümkündür.
Tarihteki kayda değer flaş kredi saldırıları, bir tokenın fazla arzından yararlanmak için sistemi manipüle etme, token fiyatını yapay olarak şişirmek için oracle’ları kullanma ve bir havuzdaki token sayısını azaltarak fiyat dalgalanması için işlemler gerçekleştirme gibi teknikleri içeriyordu. Genellikle bu saldırılar, bilgisayar korsanları tarafından gerçekleştirilen karmaşık, çok adımlı süreçlerdir. Çoğu durumda normal kullanıcıların yatırım yaptığı likidite havuzlarını boşaltarak birçok insanı önemli kayıplarla karşı karşıya bırakırlar.
Mirror Protocol
UST’nin $1’dan sapması ve Terra’nın çöküşü, devamında birçok protokolün daha istismar edilmesine yol açtı. Geliştirici ekip, protokolün oracle’larını düzeltene kadar protokol birçok kez istismar edilmeye devam etti. Fiyatlandırma oracle’ındaki hata, normalde merkezi borsalarda $0,001’in altında fiyata sahip olan LUNC’nin 5 UST değerinde olduğunu gösteriyordu.
Havuzlardaki LUNC’leri çok yüksek fiyattan satan kullanıcılar, Mirror Protocol’den mAAPL, mSPY ve mAMZN gibi varlıklar satın aldı.
Uniswap & Cheesebank
DEX’ler tekil veya merkezi bir fiyat oracle’ı kullanan protokollerde kolayca flaş kredi istismarı yapılabilir. Saldırganlar bir flaş kredi alarak, bir tokenın fiyatını geçici olarak yukarı veya aşağı itebilir ve bunu fonları sifonlamak için kullanabilirler. Piyasa verileri için tek kaynak olarak Uniswap Protocol’ün oracle’ını kullanan Cheesebank, Kasım 2020’de 3,3 milyon dolarlık saldırıya uğradı.
Cheesebank’a yapılan, aynı ay içinde üst üste dördüncü flaş kredi saldırısıydı. Bu olaydan sonra DeFi protokolleri tek oracle kaynağı kullanmayı bıraktı.
bZx
bZx’e yapılan iki büyük ölçekli hızlı kredi saldırısı, saldırganların yaklaşık 1.000.000 dolar değerinde kripto çalmasına sebep oldu. Saldırganlar yüz binlerce dolar değerinde ETH ödünç aldı, bunu bir dizi güvenlik açığı bulunan zincir üstü protokoller aracılığıyla yönlendirdi ve protokolden yüz binlerce dolar çıkardı.
Saldırganlar, dYdX üzerinden ETH flaş kredisi aldı, ardından bu krediyi böldü ve diğer iki ödünç verme platformu Compound ve Fulcrum’a gönderdi. Bir bZx protokolü olan Fulcrum’da saldırgan, kredinin bir kısmını WBTC’ye karşı ETH shortlamak, yani vadeli işlem yapmak için kullandı.
Bu, Uniswap emir defterini kullanan başka bir DeFi protokolü olan Kyber’e iletildi. Ancak bu durum Uniswap’ta düşük likiditeye neden oldu ve WBTC’nin fiyatı hızlıca yükseldi, bu da Fulcrum’ın WBTC için daha fazla ödeme yapması gerektiği anlamına geliyordu.
Aynı anda saldırgan, kredinin geri kalanını Compound isimli başka bir DeFi protokolünden WBTC ödünç almak için kullandı. İyi bir kâr elde etmek için ödünç alınan WBTC’yi Uniswap’ta yeniden sattıktan sonra saldırganlar, krediyi geri ödedi ve kalan ETH’leri cebe indirdi.
Sonuç
Flaş krediler, DeFi’deki verimsizliklerin çoğunu kapatmaya yardımcı olurken, kullanıcılara bu süreçte büyük bir kazanç sağlar. İstismarlar genellikle uygun güvenlik denetimlerinden geçmeyen projelerin protokollerinin sonucudur. Ayrıca flaş kredi almak karmaşık görünse de, birçok protokol işlemi bireysel kullanıcılar için bile giderek daha erişilebilir hale getiriyor.
Flaş kredilerin hala ilk aşamalarında olduğunu belirtmek önemlidir. Kullanım durumları ve teknolojinin kendisi geliştikçe, bir gün teminatsız, merkeziyetsiz kredilendirmenin ana akım haline geldiğini görebiliriz. Web3 ve blok zinciri dünyasında her şey mümkündür.
Flaş krediler, Ethereum üzerine inşa edilen öncü protokoller sayesinde akıllı sözleşmelerle çalışan programlanabilir kullanım sayesinde, geleneksel finansta hiç var olmayan yollarla neredeyse anında kâr elde etmek için kredi almak ve DeFi’yi kullanmak mümkün. Özel bilgilerinizi vermenize gerek kalmadan flaş kredilerle para kazanmak mümkündür ve işlem en fazla birkaç dakika sürer.
Feragat: Sunulan bilgiler piyasa koşullarına tabidir ve yazarın kendi görüşünü içermektedir. Kripto para birimlerine yatırım yapmadan ve yukarıdaki bilgileri takip etmeden önce lütfen “kendi” piyasa araştırmanızı yapın. Ne yazar ne de yayın (btcmagazin.com) mali kayıplarınız için herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
Bizi twitter, telegram, instagram ve linkedin kanallarımızdan takip edebilirsiniz.
