Sei (SEI) Nedir? Ticaret Odaklı Yeni Blok Zinciri ile Tanışın!

Sei, piyasadaki en hızlı katman 1 blok zinciri olma misyonuyla geliştirilen yeni bir blok zinciri platformudur. Özellikle ticaret uygulamaları ve borsalar için geliştirilen Sei, yatırımcıların gecikmeden, vakit kaybetmeden, ping sorunları yaşamadan verimli şekilde ticaret yapabilmesi için optimize edildi.

Sei Labs tarafından geliştirilen proje, borsaların kripto sektöründeki en önemli yapı taşı olduğuna inanıyor. Zincir dışı ve zincir içi her şeyin nihayetinde kripto ticaretine bağlı olduğunu ve oyun, DeFi ve NFT gibi farklı kategorilerin de borsalarda yer aldığını gören ekip, bunların ticaretini yapan kullanıcıların daha eksiksiz deneyimlere ihtiyacı olduğunu farketti. Kripto ticaretine giriş de ticaretten çıkış da borsa aracılığıyla yapılıyor.

Sei’nin farkettiği problem, merkeziyetsiz borsaların (DEX) güncel katman 1 blok zincirleri ile ölçeklenememesi. Blok zinciri altyapıları aynı anda yüksek hacimli ticaret, yüksek frekansta ticaret ve sonuçlanma süresini kapsayan üç yeterliliğe ulaşamıyor. Borsaların genel sorunu ise ölçeklenebilirlik, merkeziyetsizlik ve sermaye verimliliği yeterliliklerinin üçünü aynı anda sağlayamaması. Tıpkı blok zinciri üçlemesi gibi borsalarda da böyle bir altyapı sorunu var.

Sei Labs, borsalara altyapı sunarak bu sorunu çözmeyi hedefliyor. Blok zinciri içinde yığının her katmanını optimize edebilen Sei, diğer tüm katman 1 blok zincirlerine karşı avantajlar barındırıyor. Platformun merkezi borsa, merkeziyetsiz borsa, DeFi lending protokolü, NFT pazar yeri veya oyun olmasından bağımsız, Sei’nin altyapı çözümü ticaret ihtiyaçlara göre uyarlanabiliyor.

Sei Blok Zinciri Nedir?

Sei, ticaret alanında uzmanlaşmış, farklı ticaret platformları için uyarlanabilen, yığının her katmanını optimize eden bir katman 1 (L1) blok zinciridir. Kendine has bir konsensüs mekanizması olan Sei, katman 1 blok zincirleri arasında en hızlısı olduğunu iddia ediyor. Aslında bu iddia ile birlikte bir nevi “Solana katili” olarak da adlandırılabiliyor.

Sei’nin temel ağ mimarisinde Twin Turbo Consensus isimli bir mekanizma mevcut. Bu mekanizma sayesinde diğer iddialı blok zinciri olan Solana’dan yaklaşık 10 kat daha yüksek hız elde ediliyor. Ancak bu hıza ana ağda değil, Sei test ağında ulaşıldı. Buna ek olarak Sei, zincire entegre edilmiş borsaların da etkili şekilde ölçeklenmesini sağlayan bir yerel sipariş eşleştirme motoruna da sahip.

Sei’nin diğer verim artırıcı özelliği, diğer yüksek performanslı platformların çoğuna kıyasla en az 5 kat daha hızlı olan pazara dayalı paralelleştirme. Blok zinciri, frontrunning’i önleyen bir mekanizma ile yatırımcıyı koruyor, farklı borsalarda emirlerin güncellenmesi sürecini basitleştiren emir toplulaştırmayı da protokolüne ekliyor. Bu sayede market maker’lar tek bir işlemi birden çok borsaya yönlendirebiliyor. Tüm bu özellikler, Sei’nin ticaret uygulamasını platformlar, kullanıcılar ve yatırımcılar için optimize ediyor.

Sei’de bir de on-chain emir eşleştirme modülü var. Sei’de yerleşik dApp’ler, senkronize şekilde çalışacak bir mimariye dahil olurlar. Ethereum Sanal Makinesi (EVM), Blok Zincirleri Arası İletişim (IBC) ve SVM ekosistemleri ile entegrasyonlar ile dApp’lerin Sei ekosistemine dahil olması oldukça kolay.

 

Sei’nin Teknik Özellikleri

Sei, geleneksel katman 1 blok zincirlerine göre bazı avantajlara sahip. Bunlardan en önemlileri;

• Twin Turbo konsensüs mekanizması sayesinde saniyede 300.000 işlem işleme kapasitesine sahip. Bu performans Solana gibi rakiplerini geride bırakıyor.
• Blok süreleri 0.3 saniyeye kadar indirilebiliyor. Düşük gecikmeler ticareti olumlu yönde etkiliyor.
• Blok büyüklüğü 64 MB’a kadar çıkabiliyor. Yüksek hacimde işlem işleyebilme kapasitesi var.
• Akıllı sözleşmeler için kendi geliştirdiği SEI Væ’yi kullanmaktadır. Bunun avantajı daha hızlı ve güvenli sözleşme yürütmesidir.

 

Sei Blok Zinciri Nasıl Geliştirildi?

Sei blok zinciri, Singapur merkezli Sei Labs tarafından geliştirildi. Sei Labs ekibinde blok zinciri, kripto para ticareti ve finans alanlarında deneyimli mühendisler ve uzmanlar bulunuyor. Ekip, 2018 yılında kuruldu ve ilk olarak ticaret platformları için özel bir blok zinciri mimarisi tasarlayarak çalışmalara başladı. 2020 yılında ilk prototipi geliştirilen Sei blok zinciri, 2021 yılından itibaren test ağında kullanılmaya başlandı. Mayıs 2022’de ise ana ağı faaliyete geçirildi.

 

Sei Nasıl Çalışır?

Sei’nin ticaret deneyiminin verimini artırma misyonunu güçlendiren şeyler temel katmandaki yerel fiyat oracle’ları, Twin-Turbo konsensüsü, emir eşleştirme modülü, paralel sipariş yürütme ve FBA gibi özelliklerdir. Bu sistem, protokol ve algoritmalar birleştiğinde Sei’nin katman 1 blok zinciri ortaya çıkar.

Sık Toplu Açık Artırma

Sei, frontrunning’i önleyerek piyasa yapıcıların önden emir verip piyasanın yönünü belirlemesinin önüne geçer. Her bloğun sonunda piyasa emirleri toplanır, tek bir fiyatta birleştirilir ve herhangi bir yatırımcının diğerinden önce emir vermesinin önüne geçilir. Bu aynı zamanda büyük siparişlerin piysaya büyük etki etmesin de engeller. Bu sayede fiyat kayması önlenir, güvenilir, güvenli ve adil bir ticaret deneyimi sağlanır.

Tek Blokta Emir Gerçekleştirme

Sei, kullanıcıların aynı blok içinde emir yerleştirip yürütmesini sağlıyor. Eski düzende çoklu blok emir yürütme ihtiyacı, verimi düşürüyor ve daha düşük frekansla kullanıma zorunlu tutuyordu.

Paralel Emir Gerçekleştirme

Blok emir sürecini geliştiren Sei, tek blokta emir gerçekleştirmenin yanında geleneksel blok zincirlerinde olduğunun aksine sıralı yerine paralel emir gerçekleştirir. Diğer zincirlerde, örneğin Tarih Kanıtı kullanan Solana’da her emir verildiği tarihe göre sıraya dizilirken Sei’nin yaklaşımında bağımsız pazarlardan gelen siparişler eş zamanlı işlenir. Aynı pazardaki siparişler ise kullanıcılar ve doğrulayıcılar arasındaki deterministik davranışın devamını sağlamak amacıyla sıralı olarak işlenir.

Daha düşük gecikme süresi, daha hızlı blok süresi ve daha yüksek verim sağlayan bu geliştirme, kullanıcıların ticaret verimini önemli öçüde iyileştiriyor.

Yerleşik Emir Eşleştirme Motoru

Kullanıcılar Sei aracılığıyla kripto varlıklarını çeşitli DEX ve AMM’lerde dağıtabilirler. Aynı zamanda emir defteri tabanlı bir borsa oluşturmak için emir yerleştirme ve eşleştirme motoru da var. Geliştiriciler, merkezi borsalar tarafından kullanılan ortak bir sistem olan merkezi limitli emir defteri (CLOB) sistemlerini kolayca oluşturma imkanına sahip. Bu teknoloji yığını, AMM’lerden daha uygun maliyetli olarak oluşturulup kullanıma sunulabiliyor.

Buna ek olarak DeFi platformlarında halihazırda kullanılan AMM (otomatik market yapıcı) sistemi de Sei üzerinde kurulabiliyor. Sei sadece emir defterleri üzerinde çalışmıyor. Merkeziyetsiz borsa kurmak için çok yüksek performanslı altyapı hizmet de sağlıyor. Alışık olduğumuz, merkezi borsalarda da olan bir limit emri tasarım alanı sunan Sei, farklı fiyatlarda farklı limit emirleri oluşturulabilen bir arayüz ile beraber geliyor. Emir defteri ve limit emirleri arayüzü gibi özelliklerin bulunduğu bir borsa oluşturmak, AMM olan bir DEX başlatmaya kıyasla daha zor.

Sei, ekosistemde geliştiren ve dağıtan herkesin likidite merkezini kullanmasına olanak sağlıyor. Ekosistemdeki her paydaş, verimli ve şeffaf Sei tesisinden faydalanabiliyor.

Twin-Turbo (Çift Turbo) Konsensüsü

Emir defteri kullanan borsalar, gecikme, blok süresi hızı, kesinlik gibi hayati önem taşıyan durumlarda en iyi hizmeti almak ister. Her yeni blok, piyasa yapıcıların fiyatlarını güncellediği bir alandır. Daha kısa blok süreleri sayesinde piyasa yapıcılar daha sık ve küçük fiyat güncellemeleri yapabilir, fiyat dalgalanmalarına maruz kalmaz, risk azaltır. Gecikme süresi 1 saniyeye yaklaştıkça verim düşer.

Geleneksel katman 1 blok zincirlerinin ortalama 5 – 7 saniye blok süreleri var. Yüksek frekanslı ticaret için hiç uygun olmayan bu süreler, Sei’nin Twin Turbo Konsensüsü ile saniyenin üçte birine kadar düşüyor. Çift turbo sayesinde gecikme süresi %80’den fazla azalıyor. Daha düşük gecikme süresi, daha hızlı blok süreleri ve daha yüksek kesinlik ile Sei, piyasa yapıcılara en iyi koşulları sağlıyor.

İyimser Blok İşleme

Sei, tıpkı Optimism ve Arbitrum’un katman 2 çözümlerinde kullandığı gibi bir yapıyı kendi genel işlem hızını ve blok sürelerini iyileştirmek için tasarladığı yapıda kullandı. İyimser blok işleme olarak adlandırılan bu altyapı, doğrulayıcıların blok tekliflerini işlemek için kullandıkları hızlı ve verimli doğrulama sürecine erişmesini sağlıyor.

Ön işleme ve ön oylama adımlarını atlayarak doğrudan blok sonlandırabilen doğrulayıcılar, bu şekilde kendileri için gereksiz olan işlevleri pas geçerler. Geleneksel blok zincirleri emirleri sırayla işlerken aynı zamanda doğrulayıcılara fazla yük bindirdikleri için düşük verimle çalışırlar. Sei’nin iyimser blok işleme algoritması, verimini %50’ye kadar artırabilir, kesinliğini 300 – 500 ms’de tutar ve saniyede 22.000’e kadar işlemi işler. Eğer başarısız bir blok teklifi olursa o blokla ilgili sonraki bloklar için iyimser işleme durdurulur.

Akıllı Blok Yayılımı

Bu özellik sayesinde Sei, tıpkı enerji verimliliği üst düzeyde ve enerji fiyatları düşük seviyede olduğu zaman daha şiddetli, aksi halde daha yavaş madencilik yapan şirketler gibi çalışır. Gerekli ve mümkün olduğu sürece iş hacmini yükselten Sei, gerekli olmadığında daha düşük iş hacmi ile çalışmaya programlanmıştır. Sonuç olarak işlem işleme kapasitesi %40’a yakın şekilde iyileştirilir.

Akıllı blok yayılımı sayesinde blok işleme verimliliği ve hızı yükselir, blok önerenler sadece işlem hash’lerini içeren sıkıştırılmış blok teklifleri gönderebilirler. Çoğu katman 1 blok zinciri ayrıntılı blok içeriğini doğrulayıcılara gönderir.

Ağdaki işlemlerin tamamına yakınında doğrulayıcılar işlemleri yerel bellek havuzunda saklar. Doğrulayıcılar, gerektiği zaman bellek havuzundan sıkıştırılmış blokta ihtiyaç duyulan bilgileri çekerek orijinal bloğu tekrar oluşturabilirler. Eğer bellek havuzunda geçerli bilgi yoksa doğrulayıcı sıkıştırılmamış ayrıntılı teklifin gelmesini bekleyebilir.

Yerel Fiyat Oracle

Sei, temel katmanına yerel fiyat oracle’ı entegre ederek zincir içi piyasalardan güvenilir fiyat beslemeleri almaktadır. Tüm doğrulayıcılar aynı fiyatın doğruluğu üzerinde fikir birliğine varıncaya kadar o fiyat üzerine blok oluşturulmaz. Bu özellik sayesinde güvenilir fiyat akışlarına kolayca erişilir. Piyasa yapıcılar, özelleştirilmiş ekranları sayesinde hızlı, toplu ve basit piyasa emirleri verebilir.

SEI Token Fiyatı

$SEI, potansiyeli yüksek bir kripto para olarak Binance de dahil olmak üzere birçok borsada aynı anda listelenerek piyasaya girdi. 15 Ağustos 2023’te piyasaya giren token $0,18 ile alınıp satılmaya başladı, bir gün içinde $0,43’a kadar yükseldi. Daha sonrasında değer kaybederek yavaş yavaş konsolide olan SEI token fiyatı güncel olarak $0,118.

SEI token toplam arzı 10 milyar, dolaşımdaki arz ise 1,8 milyar adet. SEI şu anda neredeyse tüm büyük merkezi borsalar aracılığıyla satın alınabiliyor.

SEI Token Airdrop

Sei blok zinciri, kendi yerel tokenı olan $SEI ile çalışmakta. SEI token, blok zinciri üzerindeki işlemlerin yürütülmesi ve likidite sağlanması için kullanılıyor. Sei ekibi tarafından gerçekleştirilen ilk SEI dağıtımı bazı sıkıntılara yol açmıştı. Kullanıcıların aldıkları token miktarları beklentilerin altında kalmış ve büyük bir hayal kırıklığı yaratmıştı. Bu da Twitter üzerinden Sei’ye yönelik eleştirilere neden olmuştu. Ekip önümüzdeki dağıtımlarda daha adil bir yöntem izleyeceğini belirtti.

Sei Ekosistemi ve Geliştiriciler

Sei, ekosisteminde 200’den fazla projenin üzerinde çalıştığını iddia ediyor. Bunlar arasında bilinen borsa, cüzdan ve oyun geliştiricileri de bulunuyor. Ekip ayrıca 120 milyon dollar büyüklüğünde bir ekosistem fonu kurdu. Bu fon ile Sei üzerinde çalışan projelere ve geliştiricilere fon sağlanması hedefleniyor. Ekosistemin büyümesinin blok zinciri için büyük önem taşıdığı ifade ediliyor.

Sei Ekosisteminden Örnek Uygulamalar

Sei blok zinciri üzerinde şu ana kadar çeşitli uygulamalar geliştirildi. Bunlardan bazıları:

• JetSwap: Merkeziyetsiz borsa
• GameFiGo: Blok zincirine dayalı oyun platformu
• PoolTogether: DeFi protokolü
• SeiSwap: AMM esaslı DEX
• SeiWallet: Cüzdan uygulaması
• SeiDex: Limit emir defterine sahip merkeziyetsiz borsa
• SeiNFT: NFT mint (basma), alım satım ve ticaret için geliştirilen platform
• SeiLend: Kripto varlıkları borç verme ve ödünç alma gibi fonksiyonlar sunan bir lending protokolü

Sei Eğitim ve Topluluk Programları

Sei ekibi, blok zinciri ekosistemini geliştirmek amacıyla çeşitli eğitim ve topluluk programları başlattı. Bunlar arasında;

Sei Akademisi: Geliştiricilere yönelik eğitim modülleri

Sei Hackathon’ları: Proje geliştirme yarışmaları

Sei Blog: Blok zinciri ve ekosistemle ilgili makaleler

Sei Forumları: Topluluk içi iletişim platformu

Bu programlar sayesinde Sei ekosistemine yeni geliştiricilerin ve projelerin katılması hedefleniyor. Böylece Sei blok zinciri ve üzerinde inşa edilen uygulamaların kalitesinin artırılması amaçlanıyor.

Sei ve Oyun Sektörü Entegrasyonu

Sei blok zinciri, oyun geliştiricilerine ve platformlarına yardımcı olmak için özel araçlar sağlıyor. Böylece oyunlarda kullanılan token, NFT vb. dijital varlıkların işlemleri için hızlı ve uygun maliyetli bir alt yapı sunulmuş oluyor. Sei ayrıca oyun geliştiricilerine oyun içi ekonomilerin dizaynı, NFT basma, merkeziyetsiz borsa entegrasyonu gibi konularda danışmanlık desteği de veriyor. Böylece oyun sektörü de Sei ekosistemine dahil edilerek büyütülüyor.

Son Düşünceler

Kripto para piyasası henüz olgunlaşma dönemindeyken merkezi borsalar kadar merkeziyetsiz ticaret platformları da yüksek işlem hacimlerine sahip oldu. Merkeziyetsiz borsalar, aracılar olmadan eşler arası kripto para ticareti yapmaya olanak tanıdı. Bu sayede yatırımcılar şeffaf, güvenli ve özerk ticaretin keyfini çıkarabiliyor.

Ne yazık ki katman 1 blok zinciri üzerinde yer alan merkeziyetsiz borsaların tamamı verimlilik problemiyle karşı karşıya. Örneğin Ethereum ağındaki Uniswap, hem oldukça yavaş işlem işliyor, hem çok işlem ücretine tabi tutuyor, hem de likidite havuzlarından yeterli verim elde edilemiyor. Ölçeklenebilirlik, merkeziyetsizlik ve sermaye verimliliği arasındaki dengeyi tuttururken içlerinden birinden ödün vermek zorunda kalan borsalar için en iyi çözüm Sei.

Yeni geliştirilen bir katman 1 blok zinciri olan Sei, düşük işlem ücretleri, yüksek işlem hızları ve yüksek verimli ticaret için harika altyapı sağlıyor. NFT pazar yerleri, limit emir defterli borsalar, AMM’li DEX’ler, DeFi lending protokolleri ve oyunlar için özelleştirilebilir, kurgulanabilir altyapıya sahip. Henüz emekleme aşamasında olan proje, çok yüksek hacim ve frekanstaki ticaret işlemlerini ana ağında test etme fırsatı bulamadı. Ancak yine de yakın gelecekte gelmesi beklenen yeni boğa sezonunda gerçekten ihtiyaç duyulan verimli ticaret için paradigmaları değiştirebilecek proje.