2022’de Yılın En Önemli Bitcoin ve Kripto Olayları – Kripto Sektöründe 2022’de Ne Yaşandı?
2021’de rekorlara doymayan kripto para piyasası, 9-10 Kasım 2021 tarihlerinde iki gün boyunca 3 trilyon dolar toplam değerin üzerindeydi. 3 trilyon dolar sınırının yakınlarında bir süre dolaşan piyasa, Bitcoin’in 10 Kasım’daki zirve fiyatından sonra aradan geçen 13 ay boyunca sürekli olarak düşüş trendi içindeydi.
2022, kripto kışının çok sert geçtiği, birçok iflasa, hacklenmeye, platformların istismar edilmesine ve ayıların marketi eli geçirmesine sahne olan bir yıl oldu. Kripto piyasasının genel duyarlılığını olumsuz etkileyen birçok olaya ek olarak piyasayla alakalı olmayan savaş, kriz, makroekonomik konular ve enflasyon gibi problemler ortaya çıktı. Dünyanın neredeyse tüm ülkeleri, enflasyonun önüne geçmek için hem normal şartlarda enflasyonu daha çok tetikleyecek olan para basma yarışına, hem de politika faizlerini yükseltme yarışına girdiler. Sonuç olarak yeni sayılabilecek kripto para piyasası, daha önce yaşamadığı kadar zor dönemler yaşamış oldu.
2022 senesini şekillendiren, kripto para piyasasını doğrudan etkileyen iyi ve kötü birçok durumu derleyerek büyük bir liste yapmaya çalıştık. 1 Ocak 2022’de Bitcoin (BTC) fiyatı $46.300 seviyesindeyken 8 Aralık 2022 itibariyle neden $16.800 seviyesinde, her birlikte gözden geçirelim.
Rusya – Ukrayna Savaşı Başladı
2022 sona ererken hala devam etmekte olan Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Şubat 2022’de başlamıştı. Bu yıl küresel para ekonomisi üzerinde çok büyük bir etkiye sahip olan bu savaş, kripto paraların dünya sahnesinde çok fazla konuşulmasına neden oldu. Ukrayna hükümeti, resmi Twitter hesabı üzerinden Ethereum ve Bitcoin cüzdan adreslerini paylaşarak bağış toplamak istedi.
Savaş yardımı çabalarını finanse etmek için kripto para ile bağış almayı seçen Ukrayna’ya 3 günde 30 milyon dolardan fazla kripto para gönderildi. Hatta cüzdana gönderilen dijital varlıklar arasında CryptoPunk NFT’si bile vardı.
Öte yandan Rus oligarklar servetlerini gizlemek için kripto para satın aldı ve hem Rusya’dan hem de Ukrayna’dan kaçan vatandaşlar paralarını korumak için kriptoya yöneldi. Binance, Kraken ve Coinbase, Rus kullanıcıların kullanımlarını sınırladı. Bu savaşın kripto para ve diğer piyasalar üzerindeki olumsuz etkisi güçlü bir şekilde devam ediyor.
Tarihin En Büyük DeFi Hacklemelerinden Biri: Ronin Hack
Sene başından itibaren genellikle 40 ila 45 bin dolar arasında dalgalanan bir Bitcoin fiyatı vardı. Blok zinciri oyunları geçen sene kazandıkları büyük heyecanı kaybetmiş olsalar da hala gözle görülür şekilde yüksek oyuncu sayılarına sahipti. Mart 2022’de Axie Infinity isimli, piyasanın en büyük 3 blok zinciri oyunundan biri olan proje, bugüne kadar yaşanan en büyük DeFi saldırılarından birinin hedefi oldu.
Ronin Network’te buldukları bir açığı kullanan hackerlar, yaklaşık 174 bin ETH ve 25,5 milyon USDC çalmayı başardılar. Bu, o gün itibariyle yaklaşık 600 milyon dolarlık bir hırsızlık anlamına geliyor.
Ağdaki özel anahtarlara ulaşmayı başaran saldırıda Ronin Ağı’ndaki 9 validatör node seti kullanıldı. Bir para çekme ve yatırma işlemi için çoğunluk olan beş node’un onayı gerekirken saldırganlar Sky Mavis tarafından kontrol edilen beş doğrulayıcıdan dördünü ve bir üçüncü taraf Axie DAO doğrulayıcısını ele geçirerek kötü niyetli işlemleri onaylayıp fonları Axie Infinity’den çıkardı.
Hindistan’da Kripto Kazançları %30 ile Vergilendirilmeye Başlandı
Nisan ayının başında Hindistan meclisinden geçen yasa tasarısı ile ülke, sanal varlıkların ticaretinden elde edilen tüm kazançlara %30 vergi getirdi. Kripto kazançları üzerindeki %30 vergi oranı, gelirin niteliğinden bağımsız olarak her tür için aynı olacak şekilde belirlendi. Gelirin yatırım getirisi, ticaret getirisi, staking getirisi veya elde tutma süresi gibi farklı şekilde kategorilenmesine izin verilmedi.
Toplam geliri vergi mükellefi olmasını gerektirecek kadar çok olmayanlar için bile kripto kazançları vergiye tabi tutuldu. Hindistan’ın vergilendirme yapması, kripto endüstrisi için önemli bir kilometre taşıydı.
Terra Luna Ekosisteminin Çöküşü
Terra Luna’nın UST sabitini kaybetmesiyle başlayan hızlı ve hazin çöküşü, bundan seneler sonra bile yankı uyandırmaya devam edecek. Bir CNBC raporuna göre Terra’nın çöküşüyle piyasadan silinen miktar 60 ila 200 milyar dolar arasında bir miktara denk geliyor. Etkilenen kişi ve platformların sayısı o kadar çok ki, net bir rakama ulaşmak mümkün değil.
Terra tarafından piyasaya sürülen, 2021 ve 2022’de kazandığı popülerlik sayesinde hem Terra’yı (LUNA) en değerli 8. kripto para olmaya, hem de kendisini en değerli 3. stablecoin olmaya kadar çıkaran algoritmik stablecoin TerraUSD (UST), normalde olması gereken $1 fiyatından saparak 24 saat içinde $0,20 fiyatının altına düştü. Devam eden süreçte platformun toparlanma çabaları sonuçsuz kalınca Terra Luna ve onun birlikte çalıştığı onlarca platform ile milyonlarca yatırımcı durumdan olumsuz etkilendi.
Celsius Kripto Likidite Krizine Düşerek Çöktü
Terra ekosisteminin çöküşüyle tetiklenen olaylardan en büyüklerinden biri de Celsius’un çöküşü oldu. 12 Haziran’da para çekme işlemlerini geçici ve süresiz olarak durduran Celsius, bu işlemleri tekrar aktif edemedi. Celsius; Terra, Maker, Compound, Aave, Genesis, Galaxy Digital ve Three Arrows Capital gibi birçok yere yatırım yapmıştı ve cüzdanlarında çokça UST bulunuyordu.
Kripto Para Piyasasının Toplam Değeri 1 Trilyon Doların Altına Düştü
10 Kasım 2021’de 3 trilyon dolar, 21 Ocak 2022’de ise 2 trilyon dolar seviyelerinde olan toplam market hacmi, 13 Haziran 2022 itibariyle 1 trilyon dolara düştü. Kripto para piyasası, sadece 7 ay içinde değerinin %66’sını kaybetti. Haziran ayı içinde aynı tarihlerde Bitcoin, 30 bin dolar civarında fiyatlanırken değerinin %33’ünden fazlasını yalnızca 3 gün içinde kaybetti ve 15 Haziran ile 8 Kasım arasında $18.900 ile $24.500 arasında fiyatlandı.
Bu piyasa değeri çöküşü, Terra Luna faciasını takiben yaşandı. Kripto para piyasasının 1 trilyon dolar değerinde olduğu son tarihin Ocak 2021 olması, piyasanın 1,5 sene önceki seviyesine geri döndüğünü ve daha güçlü satış baskıları yaşanacağını işaret ediyordu.
Hindistan, Tüm Kripto İşlemlerinden %1 Vergi Almaya Başladı
Daha önce kripto kazançlarını vergilendiren Hindistan, bu kez de herhangi bir kripto para işleminde bahse konu olan tutarın %1’inin her ay devlete vergi olarak ödenmesi kanununu geçirdi. Sanal Dijital Varlıkların transferi isimli kanuna göre, herhangi bir kripto işleminde işlem değerinin %1’i siz veya işleme aracı olan şirket tarafından alıkoyulmak zorunda.
Tornado Cash Kapatıldı
Kullanıcıların blok zinciri üzerinde yaptıkları işlemlerin mixlenerek gizlenmesine yardımcı olan Tornado Cash protokolü, 8 Ağustos’ta ABD Hazine Bakanlığı Yabancı Varlıkları Kontrol Dairesi tarafından yaptırım listesine alındı. Kurum, Kuzey Kore devleti destekli hackerlar dahil birçok siber suçlunun Tornado Cash’i para aklama aracı olarak kullandığını iddia etti.
Birçok DeFi protokolü ve Infura ve Circle gibi şirketler, Tornado Cash ile etkileşime giren kişilerin Ethereum adreslerini kara listeye aldı. Tornado Cash’in çekirdek geliştiricisi Alexey Pertsev, herhangi bir resmi suçlama yapılmadan tutuklandı ve hala gözaltında.
Öte yandan, Ethereum cüzdan adresi bloklanan kişiler arasında Tron Vakfı kurucusu Justin Sun da dahil olmak üzere çok sayıda olayla alakasız kişi de vardı. Justin Sun’ın “Tornado Cash’te herhangi bir işlem yapmadım, orada işlem yapan herhangi biri beni halka açık adresime transfer yapması nedeniyle benim adresim bloklanıyor. Bu saçmalık.” açıklamasında bulunmasından sonra DeFi platformların yaptırımları değişti.
Ethereum The Merge Gerçekleşti
Ethereum’un The Merge yükseltmesi, 2022 içindeki nadir iyi haberlerden biri. Uzun zamandır beklenen yükseltme, Eylül ayında ana ağda tamamlandı ve Ethereum blok zinciri Proof of Work konsensüs mekanizmasından Proof of Stake’e taşındı.
Ethereum ağı artık %90 daha düşük emisyonla ve %99,95 daha enerji verimiyle çalışıyor. Bu, 19 Haziran’da $995’a kadar düşen ETH fiyatının 14 Ağustos’ta $1980’a kadar yükselmesine sebep oldu.
Twitter’ı Elon Musk Satın Aldı
Jack Dorsey’in CEO’luktan ayrılmasından sonra, SpaceX’in ve Tesla’nın kurucusu Elon Musk, Twitter’ı satın almak için toplam 44 milyar dolarlık bir teklif verdi. Hem Jack Dorsey’in, hem Twitter’ın, hem de Elon Musk’ın doğrudan veya dolaylı yoldan kripto dünyasıyla yakından ilişkili kişi ve platformlar olması, kripto paraları hareketlendirdi.
Elon Musk’ın ilk icraatleri, birçok çalışanı kovmak ve doğrulanmış profili tüm kullanıcıların erişimine açarak aylık $8 şeklinde fiyatlandırmak oldu. Kendisini “Dogefather” olarak tanıtan ve özellikle DOGE ve SHIB meme token topluluklarının çok sevdiği bir isim olan Elon Musk’ın bu üyelik için ödeme yöntemleri arasında Dogecoin’i entegre edeceği spekülasyonu, meme tokenların Ekim ayında birkaç gün içinde %50’den fazla değer kazanmasını sağladı.
Dünyanın En Büyük Kripto Para Borsalarından FTX İflas Etti
Ticaret hacmine göre uzun süredir dünyanın en büyük 5 kripto para borsası içinde yer alan FTX, Kasım 2022’nin ortalarına doğru yaklaşık 32 milyar dollarlık kullanıcı fonlarını batırarak iflas etti. Çöküşü başlatan şey, FTX’in CEO’su Sam Bankman-Fried’ın kurucusu olduğu bir diğer şirket olan Alameda Research’le alakalı birkaç dahili belgenin yayınlanması oldu.
Olay, FTX’teki müşteri fonlarının Alameda Research’e devredilerek riskli ve kaldıraçlı işlemlerde kullanılması sebebiyle gerçekleşti. Başarısız işlemler sonucunda çok büyük tutarda kripto para, FTX’in kasasından gitti. SBF, daha sonra Binance’ten yardım isteyerek FTX’i satın almasını istedi. Binance önce bu teklifi kabul ederek bağlayıcılığı olmayan bir niyet mektubuyla FTX’i satın aldığını açıklasa da daha sonra bu kararından vazgeçmek zorunda kaldı.
FTX’in iflası, FTX’te fon tutan veya herhangi bir ortaklığı bulunan birçok şirketi de peşinden sürükledi. Bu şirketler arasında BlockFi ve Genesis de var. Aynı zamanda piyasaya büyük zarar veren iflas, BTC fiyatının 10 Kasım’da ve 22 Kasım’da $15.700 seviyesine kadar düşmesine sebep oldu.
Bitcoin fiyatı, 10 Kasım 2020’de $15.450 iken 10 Kasım 2021’de $66.880, 10 Kasım 2022’de $16.885 fiyatlarındaydı.
Özet
2022, kripto para piyasası için en kötü geçen senelerden biri oldu. 2022’nin son ayında geldiğimiz noktada Bitcoin fiyatı rekor seviyesinin %75,6 aşağısında bulunuyor. Geçmişteki ayı piyasalarına, halving dönemlerine, zincir üstü işlemlere ve makroekonomik koşullara baktığımızda Bitcoin fiyatının önümüzdeki 75 gün içinde kesin bir dibe vuruş gerçekleştirmesini bekleyebiliriz.
FED’in agresif faiz artırımları muhtemelen 2023’ün ilk iki çeyreğinde sona erecek ve hem enflasyon krizi, hem enerji krizi daha iyi noktalara doğru gidebilecek. Öte yandan Rusya ile Ukrayna savaşının büyüyüp globale yayılma ihtimali de gözlerden kaçırılmamalı. Dünya piyasalarının düzelmeye başladığı senaryo, 2023 ve 2024’ü kripto para piyasası için yeniden boğa rallisine sokabilir.
Feragat: Sunulan bilgiler piyasa koşullarına tabidir ve yazarın kendi görüşünü içermektedir. Kripto para birimlerine yatırım yapmadan ve yukarıdaki bilgileri takip etmeden önce lütfen “kendi” piyasa araştırmanızı yapın. Ne yazar ne de yayın (btcmagazin.com) mali kayıplarınız için herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
Bizi twitter, telegram, instagram ve linkedin kanallarımızdan takip edebilirsiniz.
